مقايسه تنوع ژنتيكي ژنوتيپ‌هاي ايراني و خارجي گلرنگ با استفاده از روش‌هاي آماري چند متغيره

اهداف: پژوهش حاضر به منظور مقايسه تنوع ژنتيكي 158 ژنوتيپ خارجي و ايراني گلرنگ با شش رقم زراعي گلرنگ ايراني انجام شد.مواد و روش‌ها: آزمايش در قالب طرح آگمنت در سه تكرار طي سال زراعي 97-1396 در ايستگاه تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي زهك شهرستان زابل انجام شد. يافته‌ها:در تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي، مؤلفه اول عملكرد دانه و ماده خشك و مؤلفه دوم فنولوژي نام گرفت. براساس نتايج حاصله از ترسيم نمودار باي پلات ژنوتيپ-هاي آزمايشي به چهار گروه طبقه‌بندي شدند. گروه اول شامل ژنوتيپ‌هاي ديررس و پابلند، گروه دوم شامل ژنوتيپ‌هايي با عملكرد دانه و شاخص برداشت زياد، گروه سوم شامل ژنوتيپ‌هاي ديررس با عملكرد دانه كم و گروه چهارم شامل ژنوتيپ‌هاي زودرس با عملكرد دانه و شاخص برداشت كم بودند. بيشترين عملكرد دانه را ژنوتيپ شماره 100 با مبدأ نامشخص دارا بود (6044 كيلوگرم در هكتار) و ژنوتيپ‌هاي شماره 153 (مكزيك)، 169 (مكزيك)، 134 (كره شمالي)، 122 (لهستان)، 124 (نامشخص)، 130 (نامشخص) و 131 (كره شمالي) عملكرد دانه زيادي داشتند. مقايسه اورتوگونال 20 ژنوتيپ ايراني در برابر 138 ژنوتيپ خارجي گلرنگ نشان داد كه با وجود عدم اختلاف معني‌دار از نظر ارتفاع بوته، ميانگين عملكرد دانه، بيوماس و شاخص برداشت در ژنوتيپ‌هاي خارجي به‌طور معني‌داري بيشتر از ژنوتيپ‌هاي ايراني بود.نتيجه‌گيري: نتايج بررسي تنوع ژنتيكي به وسيله تجزيه‌هاي آماري مختلف به خوبي قادر به تفكيك ژنوتيپ‌هاي گلرنگ بود و مي‌توان از گروه‌بندي حاصل از روش‌هاي آماري بكار برده شده در اين تحقيق در انتخاب ژنوتيپ‌هاي والدي مناسب جهت پيشرفت برنامه‌هاي به نژادي گلرنگ استفاده نمود.