اثر سيستم‎هاي خاك‌ورزي و كود بر عملكرد دانه و شاخص‌هاي كارايي نيتروژن كلزا در خاك شني تحت شرايط تنش خشكي

اين آزمايش به‌منظوربررسي نقش نظام‌هاي مختلف خاك‏ورزي به همراه كاربرد كود نيتروژن و ورمي‌كمپوست بر عملكرد دانه و روغن كلزا و همچنين تأثير آن بر شاخص‎هاي كارايي نيتروژن در شرايط آبياري كامل و كم‏آبياري انجام گرفت.پژوهش به‌صورت كرت‎هاي دو بار خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در منطقه كرج طي دو سال زراعياز 1396 تا1398 اجرا شد.سيستم‌هاي خاك‌ورزي به‌عنوان كرت اصلي در سه سطح شامل بدون خاك‌ورزي، خاك‌‌ورزي حداقل و خاك‌ورزي رايج بودند. كرت‌ فرعي شامل آبياري در دو سطح (آبياري معمول و كم آبياري) و تيمار كودي در چهار سطح ]عدم كاربردكود، كود شيميايي اوره، كود ورمي‌كمپوست، كود شيميايي اوره + كود ورمي-كمپوست بودند.در سيستم بدون شخم عملكرد روغن به ميزان 22 درصدنسبت به شخم حداقل و 21.5 درصد نسبت به شخم معمول كاهش يافت. عملكرد دانه و روغن درشرايط كاربردتلفيقي كود ورمي‎كمپوست به ترتيب 18 و 17 درصد نسبت به شاهد در شرايط آبياري معمول و 29 و 32 درصد در شرايط كم آبياري بيشتر بود. در هر سه‌نظام خاك‌ورزي بيشترين كارايي مصرف نيتروژن در شرايط كاربرد تلفيقي اوره و ورمي‌كمپوست مشاهده شد. در مقايسه با كاربرد ورمي‎كمپوست و اوره به ترتيب در بدون شخم 5 و 8.1 درصد، در شخم حداقل 6.2 و 1.5 درصد و در شخم رايج5.5 و 1.7 درصد ميزان كارايي مصرف نيتروژن بيشتر بود. به‌طوركلي، شخم حداقل و جايگزين كردن كود اوره با ورمي‎كمپوست مي‌تواند با كاهش هدر رفت نيتروژن، افزايش بهره‌وري نيتروژن و همچنين تعديل شرايط تنش خشكي منجر به افزايش عملكرد دانه و روغن كلزا شود.