معرفي سنگ هاي آتشفشاني منطقه مود به عنوان شاخصي جهت تنوع زايشي گدازه هاي آتشفشاني (شمال غرب سربيشه - شرق ايران)

در سرزميني به وسعت 12 كيلومتر مربع در شرق و شمال شرق شهر مود از توابع سربيشه در استان خراسان جنوبي رخنمون هايي از دو تركيب سنگ شناسي مورد مطالعه قرار گرفته اند. تراكي بازالت هايي كه داراي بافت پورفيريتيك با زمينه هيالوپليتيك، نيمه بلورين تا ريزبلور بوده و واجد اليوين هاي داراي حاشيه هاي تحليل رفته و خليجي به عنوان فنوكريست مافيك بارز مي باشند و گدازه هاي داسيتي مورد مطالعه قرار گرفته در مجاورت آنها كه بافت غالب پورفيريتيك و زمينه ريزبلور تا شيشه اي داشته و مشخصاً در مقطع ميكروسكپي واجد فنوكريست هيپرستن مي باشند. گدازه هاي داسيتي مذكور كه در جانب شرقي شهر مود رخنمون يافته اند، متعلق به سنگهاي پتاسيك كالك آلكالن قوس قاره اي مي باشند كه متأثر از فرايند فرورانش در حاشيه فعال قاره به سطح راه يافته اند. ماگماي والد اين سنگها در نتيجه ذوب بخشي بيش از %10 در گوشته غني شده پريدوتيتي بالاي زون فرورانش و در عمق 50 كيلومتري شكل گرفته است. شواهد روشني براي اثبات آلايش پوسته اي مذاب والد اين گدازه ها نيز وجود دارد. از طرف ديگر گدازه هاي تراكي بازالتي واقع در شمال شرق مود منشأ گرفته از گوشته غني شده، فاقد نشانه هاي آلايش پوسته اي و داراي محتوي بالاي Na2O مي باشند كه مي تواند ناشي از فرايند متاسوماتيسم سديم هنگام فوران در يك رژيم تحت كشش بصورت يك حوضه كم عمق درون قاره اي باشد. گدازه هاي اخير در گروه سنگ هاي كالك آلكالن پتاسيك پس از برخوردي قرار مي گيرند ، كه در بازشدگي هاي عميق زون هاي گسلي امتداد لغز راستگرد وابسته به سيستم گسلي نهبندان در شرق ايران به سطح راه يافته اند. سنگ منشأ اين ولكانيك هاي درون صفحه اي يك آمفيبوليت گارنت دار ( تا 5درصد گارنت) بوده كه در عمق 60 تا 80 كيلومتري، در بخش زيرين گوشته ليتوسفري و متأثر از يك فرايند ذوب بخشي 10 درصدي، مذاب والد اين سنگ هاي آتشفشاني را تشكيل داده است.