انتخاب مدل تشخيصي شناختي مناسب براي سوالات رياضي پايه هشتم مطالعه تيمز 2019

زمينه و هدف: از آنجايي كه روش‌هاي سنجش مرسوم به دليل عدم توجه به فرآيندهاي شناختي مورد نياز آزمودني‌ها براي ارائه پاسخ درست مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، مدل‌هاي تشخيصي شناختي توسط محققين ارائه شده است. روش و مواد: پژوهش حاضر با هدف مطالعه و كاربرد مدل‌هاي تشخيصي شناختي در برآورد ويژگي‌هاي روان‌سنجي سوال‌هاي انتشار يافته رياضي پايه هشتم تيمز 2019 انجام شد. روش تحقيق اين مطالعه، كمي-كيفي است كه با رويكرد ريتروفيت آزمون‌هاي موجود انجام شد. جامعه آماري اين مطالعه، كليه دانش‌آموزان ايراني پايه هشتم شركت‌كننده در مطالعه تيمز 2019 بود. حجم جامعه دانش‌آموزان ايراني شامل 1,095,026 دانش‌آموز از 23,895 مدرسه بود. نمونه دانش‌آموزان پايه هشتم ايراني شركت‌كننده در مطالعه تيمز 2019 است كه از طريق روش نمونه‌گيري خوشه‌اي دو مرحله‌اي، 5,980 دانش‌آموز پايه هشتم ايراني از 220 مدرسه با ميانگين سني 14.1 گزارش شده است. يافته‌ها: با استفاده از روش كيفي، 16 مهارت در چهار زمينه حيطه محتوايي، دانش، به كاربستن و استدلال كردن شناسايي و ماتريس كيو تدوين شد. سپس در بخش كمي ميزان برازش مدل‌هاي DINA به عنوان مدل جبراني، DINO به عنوان مدل غيرجبراني و G-DINA به عنوان مدل كلي با داده‌هاي حاصل از پاسخ دانش‌آموزان به سوالات بخش رياضي در بلوك‌هاي 1، 2، 3 و 5 بررسي شد. يافته‌ها نشان داد از نظر برازش سوالات با مدل، مدل G-DINA ضعيف‌ترين و مدل DINA بهترين برازش را داشتند. بررسي شاخص‌هاي برازش مطلق مدل‌ها نيز نشان داد كه مدل DINA بهتر بود و مدل DINO برازش نداشت. شاخص‌هاي برازش نسبي مدل‌ها نشان داد كه تفاوت معناداري بين مدل G-DINA با دو مدل ديگر ندارد و در مجموع مدل غيرجبراني DINA بهترين برازش را نشان داد. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه مدل DINA بهترين برازش را با داده‌ها داشت و مي‌تواند به عنوان مدل بهينه براي تحليل سؤالات رياضي پايه هشتم تيمز 2019 استفاده شود.