اثربخشي طرحواره درماني بر نظام هاي مغزي-رفتاري، بدتنظيمي هيجاني و خودكارآمدي ترك مواد مخدر در زنان

مقدمه: زنان وابسته به مواد مخدر براي دريافت خدمات درماني با مشكلات بيشتري مواجه هستند و استفاده از مداخلات روان شناختي براي بهبود مهارت هاي مورد نياز براي ترك مصرف مواد در اين قشر از افراد جامعه مغفول مانده است. روش : روش پژوهش نيمه تجربي از نوع پيش آزمون – پس آزمون – پيگيري با گروه كنترل بود. جامعه آماري در برگيرنده كليه زنان وابسته به مواد مخدر شهر تهران در سال 1403 بود. با روش نمونه گيري هدفمند 30 نفر انتخاب شدند و به تصادف در دو گروه طرحواره درماني و كنترل اختصاص يافتند. طرحواره درماني در 20 جلسه بر اساس پروتكل يانگ و همكاران (2003) و يانگ و كلوسكو (2003) برگزار شد. براي گردآوري داده ها از مقياس نظام هاي مغزي- رفتاري (BIS/BAS) كارور و وايت (1994)، مقياس دشواي در تنظيم هيجان (DERS) گراتز و رومر (2004) و مقياس خودكارآمدي ترك اعتياد (DASES) مارتين (1995) استفاده شد. تحليل داده ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS.v24 و آزمون تحليل واريانس با اندازه گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني انجام شد. يافته ها: نتايج نشان داد طرحواره درماني بر نمره كلي نظام مغزي – رفتاري و مؤلفه هاي بازداري رفتاري  و فعال سازي رفتاري اثربخش است و نتايج به دست آمده تا مرحله پيگيري پايدار مي باشد. همچنين، اثربخشي طرحواره درماني بر نمره كلي بدتنظيمي هيجاني و مؤلفه هاي عدم پذيرش، اهداف، آگاهي و راهبردها معنادار شد و اين اثربخشي تا مرحله پيگيري پايدار بود. علاوه بر اين، طرحواره درماني بر نمره كلي خودكارآمدي ترك مصرف مواد و مؤلفه هاي حل مسئله، تصميم گيري، ارتباط و ابراز وجود اثربخش بود و اثر آن تا مرحله پيگيري تداوم داشت.نتيجه گيري: با توجه به نتايج به دست آمده، استفاده از طرحواره درماني به عنوان مداخله مكمل همراه با ساير اقدامات درماني جهت بهبود نظام هاي مغزي-رفتاري، بدتنظيمي هيجاني و خودكارآمدي ترك در زنان وابسته به مواد مخدر توصيه مي شود.