بررسي اثر بازدارندگي باكتري‌هاي اندوفيت با توان توليد اكسين، روي قارچ Diplodia bulgarica عامل بيماري شانكر سيب در استان آذربايجان شرقي

درخت سيب از عمده‏ترين محصولات باغي و صادراتي ايران و استان آذربايجان‏شرقي مي‏باشد. از مهم‏ترين بيماري‏هاي اين محصول در منطقه، بيماري شانكر ناشي از قارچ Diplodia bulgarica مي‏باشد. روش‏هاي مختلفي براي كنترل اين بيماري معرفي شده است كه در بين آن‏ها استفاده از عوامل كنترل بيولوژيك، به‌عنوان روشي دوستدار محيط‌زيست و پايدار مورد توجه گياه‏پزشكان مي‏باشد. از عوامل كنترل بيولوژيك نوين كه اخيرا بسيار مورد توجه بوده است استفاده از باكتري‏هاي اندوفيت مي‏باشد. هدف از تحقيق حاضر، جداسازي باكتري‌هاي اندوفيت توليدكننده اُكسين، از درختان سيب در باغات اطراف شهرستان تبريز و بررسي توان آن‌ها در كنترل قارچ بيمارگرDiplodia bulgarica  بود. بدين منظور، نمونه‏برداري از شاخه هاي سالم درختان سيب باغات استان آذربايجان‏شرقي انجام پذيرفت و 110 جدايه باكتري اندوفيت جداسازي و مورد بررسي قرارگرفت. انتخاب بهترين جدايه با بيشترين اثر آنتاگونيستي به روش كشت متقابل انجام پذيرفت. پنجاه جدايه باكتريايي از 110 جدايه جمع‏آوري شده‌ كه اثر بازدارندگي روي قارچ را از خود نشان دادند، از لحاظ توليد اكسين مورد آزمايش قرار گرفتند. تجزيه واريانس داده هاي به‌دست آمده انجام و مقايسه ميانگين صفات با استفاده از آزمون دانكن در سطح احتمال 1% صورت گرفت و شناسايي براساس واكنش زنجيره‌اي پلي‏مراز و تعيين توالي ناحيه 16S rDNA و تعدادي آزمون‏هاي بيوشيميايي صورت ‌گرفت. نتايج به‌دست آمده نشان داد كه پنج جدايه باكتريايي از مجموع جدايه‏هاي مورد آزمايش با 79-74% بازدارندگي از رشد قارچ بيمارگر، توان توليد مؤثر اكسين را نيز داشتند. براساس داده‏هاي بيوشيميايي و توالي‏يابي انجام گرفته در پژوهش حاضر، هر پنج جدايه انتخاب شده متعلق به جنس Bacillus مي باشند. كاربرد چنين باكتري‏هايي علاوه بر كنترل بهينه و بي‏ خطر بيمارگر، مي‏توانند در رشد و نمو گياه نيز بعلت توليد هورمون‏هاي گياهي مفيد واقع شوند.