عنوان مقاله :
واكنش جمعيت‌هاي شمشاد جنگلي هيركاني ايران به بيماري بلايت (Calonectria pseudonaviculata)
پديد آورندگان :
زماني ، معصومه سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور , عارفي پور ، محمدرضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور , غلامي قوام آباد ، ريحانه سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور , غنايي ، صديقه دانشگاه پيام نور مركز شاهرود
كليدواژه :
بلايت , بيماري‌زايي , شمشاد , غربالگري , متحمل
چكيده فارسي :
بيماري بلايت شمشاد جنگلي (Buxus sempervirens sub sp. hyrcana) با عامل Calonectria pseudonaviculata در جنگل‌هاي خزري واقع در شمال ايران به سرعت بيش از دو سوم جنگل‌هاي شمشاد شمال كشور را آلوده نموده است. از آنجاكه راهبرد اصلي مديريت بيماري در دنيا تا حد زيادي به استفاده از ارقام متحمل متكي است، تحقيق حاضر با هدف يافتن جمعيت‌هاي احتمالي مقاوم به بلايت شمشاد به‌عنوان يك قدم فراتر در بهبود اثربخشي و كارآيي مديريت حفاظت از گونه در شرايط مواجه مجدد با بيماري پايه‌ريزي شد. براي اين منظور از رويشگاه‌هاي آلوده شمشاد در استان‌هاي گلستان، مازندران و گيلان بازديد صورت گرفت و بمنظور رديابي مقاومت طبيعي شمشادهاي جنگلي ايران نهال‌هاي سالم شمشاد از اين رويشگاه‌ها جمع‌آوري شدند. نهال‌هاي بدست آمده از 12 رويشگاه شمشاد جنگلي به‌منظور اطمينان از سلامت آنها به‌مدت شش ماه نگهداري شدند و وضعيت سلامتي آنها مورد ارزيابي قرار گرفت. در نهايت از نهال‌هاي مربوط به هر رويشگاه نهال‌هاي سالم و هم‌اندازه براي ارزيابي‌هاي گلخانه‌اي انتخاب و مورد استفاده قرار گرفتند. به‌منظور تهيه زادمايه قارچ عامل بيماري، تركيب چهار جدايه از قارچ C. pseudonaviculata كه از تنوع ژنتيكي مناسبي برخوردار بودند مورد استفاده قرار گرفت و مايه‌زني از طريق محلول‌پاشي اسپور قارچي با غلظت 5 10×1 اسپور در ميلي‌ليتر روي برگ‌هاي شمشاد و از چهار جهت گياه براي آغشته‌سازي كامل آنها با قارچ بيمارگر انجام شد. سه هفته پس از مايه‌زني، ميانگين تعداد لكه‌هاي ايجاد شده روي ساقه و برگ‌هاي هر يك از گياهان شمشاد و نيز متوسط قطر بزرگترين لكه‌برگي براي هر گياه ثبت و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج حاصل از مايه‌زني قارچ عامل بلايت نشان داد اولا نتايج مشابهي در ارزيابي‌هاي قطر لكه‌برگي با تعداد لكه‌هاي بلايت در هر گياه وجود دارد، بطوري‌كه در گياهان داراي تعداد بيشتري از لكه‌هاي بلايت، قطر بيشتري از لكه‌برگي نيز وجود داشت. همچنين نتايج نشان داد اگرچه هيچ جمعيتي به‌طور كامل در برابر اين بيماري مقاوم نيست و بيماري با درجات متفاوتي در تمام گياهان ظاهر شد؛ اما تعدادي از گياهان كمتر به سوختگي شمشاد حساس هستند و بيماري در آنها شدت پايين‌تري دارد. اين نتايج به متخصصين يافتن مقاومت طبيعي يا ايجاد مقاومت در گياهان شمشاد در برابر بيماري بلايت را پيشنهاد مي‌نمايد.
عنوان نشريه :
پژوهش هاي حفاظت گياهان ايران
عنوان نشريه :
پژوهش هاي حفاظت گياهان ايران
