بررسي تركيبات فيتوشيميايي عصاره‌هاي اتانولي و اتيل استاتي سه اكوتيپ گياه دارويي درمنه كوهي (Artemisia aucheri)

از جمله گياهان با ارزش ايران، گونه‌هاي جنس Artemisia متعلق به تيره كاسني (Asteraceae) مي‌باشند كه پراكندگي نسبتاً وسيعي در نقاط مختلفي از ايران دارند. با توجه به اينكه پتانسيل آنتي‌اكسيداني به‌ميزان قابل توجهي با ماهيت حلال، روش استخراج گياه جمع‌آوري ‌شده از هر منطقه و نيز بستگي به پارامترهاي زيادي از جمله آب‌وهوا، ارتفاع و نور دارد. در اين مطالعه، گياه دارويي درمنه كوهي با نام علمي Artemisia aucheri از سه ناحيه مختلف ايران (سمنان، مازندران و اصفهان) در سال 1400 جمع‌آوري و پتانسيل آنتي‌اكسيداني اين اكوتيپ‌ها ارزيابي شد. در اين تحقيق، خواص دارويي از جمله محتواي آنتي‌اكسيداني (با دو روش DPPH و FRAP)، مقدار فنل كل و فلاونوئيد در عصاره‌هاي قطبي (اتانول) و غيرقطبي (اتيل استات) و درصد و تنوع تركيبات اسانس مورد ارزيابي قرار گرفت. اكوتيپ سمنان داراي بيشترين فعاليت آنتي‌اكسيدان (95/15 درصد) مي‌باشد. حلال غيرقطبي اتيل استات فعاليت احياكنندگي بالاتري را نشان داده كه اين مورد بيانگر اين است كه نوع حلال مورد استفاده در عصاره‌گيري بر فعاليت آنتي‌اكسيداني بسيار مؤثر مي‌باشد. اكوتيپ اصفهان داراي بيشترين محتواي فنلي در عصاره قطبي (62/62 ميلي‌گرم معادل اسيد گاليك بر گرم وزن خشك) و اكوتيپ مازندران بيشترين محتواي فلاونوئيدي را در عصاره غيرقطبي (8/52 ميلي‌گرم معادل كورستين بر گرم وزن خشك) نشان داد. اكوتيپ سمنان داراي بيشترين تركيبات مونوترپن اكسيژن‌دار، بيشترين تركيب در اسانس را در بين ديگر اكوتيپ‌ها دارا بود. اين نتايج بيانگر اين مورد هستند كه گونه A. aucheri داراي منابع غني آنتي‌اكسيدان‌هاي طبيعي بوده و مي‌توانند در صنايع غذايي و دارويي كاربرد فراوان داشته باشند. تنوع محتويات فنلي، تركيبات اسانس و آنتي‌اكسيداني مشاهده شده در سه اكوتيپ مورد مطالعه مي‌تواند به‌علت عوامل مختلف اكولوژيكي، ژنتيكي، جغرافيايي و فاكتورهاي تغذيه‌اي باشد.