روغن ‌هاي فرار و اجزاي آن‌ ها به عنوان مواد ضد ميكروبي، با توجه خاص به مواد ضد عفوني كننده: گذشته، حال و آينده

زمينه و هدف: اسانس ها تركيباتي گياهي هستند كه خواص گوناگوني دارند. از نظر خواص فيزيكي، روغني و چربي دوست و داراي بوي خاصي هستند. مطالعات و مشاهدات گذشته تاكنون خواص ضدباكتريايي، قارچي و ويروسي آن ها را ثابت كرده است. با توجه به تنوع شرايط آب وهوايي و پوشش گياهي ايران، در اين مقاله سعي شده با در نظر گرفتن گياهان بومي ايران و اسانسهايي كه از آن ها استخراج مي‌‌شود، همراه با خواصشان، و تمركز بر خاصيت ضدعفوني كنندگي و اجزاي آن، از گذشته تا حال، اشاره شود. به‌علاوه، بر روش هاي استخراج و ساختارهاي شيميايي اين تركيبات نيز نگاهي اجمالي صورت گرفته است. مواد و روش ها: جستجو با استفاده از چندين پايگاه اطلاعاتي مختلف شامل پابمد، اسكوپوس، وب آف ساينس، گوگل اسكالر و ساينس دايركت بدون محدوديت زماني و با استفاده از نام اسانس ها و اسامي مرتبط براي كليدواژه‌هاي ضدعفوني و ضدميكروبي، تا پايان سال 2023، صورت گرفت. با محدودكردن جستجو، مطالعات غيرمرتبط و تكراري حذف، و مقالات پس از بررسي عناوين، چكيده‌‌ها و متون كامل، غربالگري شدند. يافته ها: با توجه به مطالعات صورت گرفته، خاصيت ضدعفوني كنندگي اسانس ها كاملا مشهود مي باشد و در مواردي براي پيشگيري و درمان كروناويروس و ايجاد اثرات ضدباكتريايي در برابر باكتري هاي مقاوم به آنتي بيوتيك و مولد بيوفيلم نيز استفاده شده است. نتيجه گيري: انتظار مي رود ايجاد خطوط درماني اوليه موفق از اين تركيبات گياهي به زودي گزارش شود. در نهايت باتوجه به گستردگي استفاده آن ها، مي توان اسانس ها را جزء جدايي ناپذير از زندگي انسان ها در تمامي ادوار تاريخ دانست.