بررسي اثربخشي معنويت‌درماني بر كيفيت خواب، تاب‌آوري و اضطراب مرگ سالمندان

زمينه و هدف: تعدد و تنوع استرس‌هايي كه افراد در دوران سالمندي با آن روبه‌رو مي‌شوند، توجه به مقولهٔ سلامت روان و به‌خصوص تاب‌آوري را در دورهٔ سالمندي، به ضرورت تبديل كرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسي اثربخشي معنويت‌درماني بر كيفيت خواب، تاب‌آوري و اضطراب مرگ سالمندان بود.روش‌بررسي: روش پژوهش حاضر نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون و پيگيري دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري پژوهش را تمامي سالمندان مقيم در خانهٔ سالمندان شهر شيراز در سال ۱۳۹۸ تشكيل دادند. افراد نمونه در اين پژوهش سي نفر از جامعهٔ مذكور بودند كه با روش نمونه‌گيري داوطلبانه به‌صورت دردسترس انتخاب شدند و به‌شيوهٔ تصادفي‌سازي ساده در دو گروه معنويت‌درماني (۱۵=n) و گواه (۱۵=n) قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از مقياس تاب‌آوري كانر-ديويدسون (كانر و ديويدسون، ۲۰۰۳)، مقياس اضطراب مرگ كالت-لستر (كالت و لستر، ۱۹۶۹) و پرسش‌نامهٔ كيفيت خواب پيتزبورگ (بويس و همكاران، ۱۹۸۹) جمع‌آوري شد. تحليل داده‌ها ازطريق روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر صورت گرفت. تحليل‌هاي آماري مذكور با بهره‌گيري از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ انجام شد. سطح معناداري آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود. يافته‌ها: نتايج نشان داد، اثر گروه بر متغيرهاي كيفيت خواب (۰٫۰۰۱=p)، تاب‌آوري (۰٫۰۰۱=p) و اضطراب مرگ (۰٫۰۰۱ p) معنادار بود. در گروه آزمايش، نمرات متغيرهاي كيفيت خواب، تاب‌آوري و اضطراب مرگ، در مراحل پس‌آزمون و پيگيري درمقايسه با مرحلۀ پيش‌آزمون تفاوت معنادار داشت (۰٫۰۵ p)؛ اما تفاوت معناداري در نمرات متغيرهاي مذكور بين مراحل پس‌آزمون و پيگيري مشاهده نشد كه حاكي از تداوم اثربخشي مداخله در مرحلۀ پيگيري بود (۰٫۰۵ p). در گروه گواه نيز در نمرات متغيرهاي مذكور تفاوت معناداري بين مراحل پيش‌آزمون با پس‌آزمون و پيگيري و بين مراحل پس‌آزمون و پيگيري مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان از معنويت‌درماني گروهي درجهت بهبود كيفيت خواب، تاب‌آوري و اضطراب مرگ سالمندان استفاده كرد؛ بنابراين معنويت‌درماني گروهي مي‌تواند به‌عنوان يكي از روش‌هاي درماني يا آموزشي درجهت بهبود وضعيت روان‌شناختي سالمندان به‌كار رود.