اثربخشي درمان شناختي-رفتاري مبتني‌بر سبك زندگي سالم بر بهبود خودمراقبتي بيماران مبتلا به نارسايي قلبي

زمينه و هدف: فقدان مهارت‌هاي خودمراقبتي در بيماران قلبي و بستري‌شدن مكرر آن‌ها از چالش‌هاي مهم است. مطالعهٔ حاضر با هدف تعيين اثربخشي درمان شناختي-رفتاري مبتني‌بر سبك زندگي سالم بر بهبود خودمراقبتي بيماران مبتلا به نارسايي قلبي انجام شد. روش‌بررسي :روش پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش، بيماران مبتلا به نارسايي قلبي بيمارستان شفا در كرمان بودند كه در طي تابستان‌۱۳۹۲ تا بهار۱۳۹۳ به بيمارستان مراجعه كردند. تعداد ۳۰ بيمار قلبي از ميان اين بيماران به گروه آزمايش و گروه گواه به‌طور تصادفي اختصاص يافتند (هر گروه پانزده نفر) كه با ريزش ۴ نفر از اعضاي گروه آزمايش، تعداد نهايي نمونه، ۳۶ نفر شد. از پرسشنامهٔ جمعيت‌شناختي به‌منظور همتاسازي دو گروه استفاده شد. خودمراقبتي براي تمامي شركت‌كنندگان در هر سه مرحلهٔ پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري توسط مقياس رفتار خودمراقبتي نارسايان قلبي اروپا (جارسما و همكاران، ۲۰۰۹) اندازه‌گيري شد. گروه آزمايش براساس بستۀ آموزشي بارلو و همكاران (۲۰۰۱) تحت مداخلهٔ ارتقاي سبك زندگي سالم به‌شيوه‌ٔ شناختي-رفتاري طي هشت جلسهٔ گروهي، به‌صورت يك‌بار در هفته قرار گرفت. تحليل داده‌ها با استفاده از روش تحليل واريانس با اندازه‌هاي تكراري و آزمون تعقيبي توكي ازطريق نرم‌افزار SSPS نسخۀ ۱۹ و در سطح معناداري ۰٫۰۵ صورت گرفت.يافته‌ها: اثر زمان و اثر متقابل زمان و گروه بر متغير خودمراقبتي معنادار بود (۰٫۰۰۱=p). مداخلهٔ ارتقاي سبك زندگي سالم به‌شيوهٔ شناختي-رفتاري بر خودمراقبتي گروه آزمايش، اثر معناداري داشت (۰٫۰۰۱=p). به‌علاوه، در گروه آزمايش بين ميانگين نمرات متغير خودمراقبتي در مراحل پيش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معناداري مشاهده شد (۰٫۰۲۵=p)؛ اما بين ميانگين نمرات متغير مذكور در مراحل پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معناداري وجود نداشت (۰٫۲۸۰=p) كه حاكي‌از ماندگاري اثربخشي مداخله در مرحلۀ پيگيري بود. نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش، باتوجه به اهميت سبك زندگي بيماران قلبي، مداخلهٔ سبك زندگي سالم به‌شيوهٔ شناختي-رفتاري موجب مي‌شود توانايي خودمراقبتي در بيماران قلبي ارتقا پيدا كند.