مقايسهٔ اثربخشي درمان ذهن‌آگاهي مبتني‌بر خود‌شفقتي با شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر خودكارآمدي وزن و اشتياق به غذا در زنان داراي اضافه‌وزن

زمينه و هدف: خودكارآمدي وزن و اشتياق به غذا از تعيين‌كننده‌هاي مصرف بيش‌ازحد غذا و اضافه‌وزن هستند كه ‌بايد به آن‌ها توجه شود؛ به اين ترتيب پژوهش حاضر با هدف مقايسهٔ اثربخشي ذهن‌آگاهي مبتني‌بر خود‌شفقتي با شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر خودكارآمدي وزن و اشتياق به غذا در زنان داراي اضافه‌وزن انجام شد. روش‌بررسي: روش پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمايش و يك گروه گواه و پيگيري سه‌ماهه بود كه روي زنان داراي اضافه‌وزن مراجعه‌كننده به مراكز كنترل و كاهش وزن شهر اصفهان در سال ۱۳۹۹ انجام گرفت. به اين منظور، ۴۵ نفر از زنان به‌روش در‌دسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه، قرار گرفتند. گروه آزمايش اول در هشت جلسهٔ شصت‌دقيقه‌اي بستهٔ ذهن‌آگاهي مبتني‌بر خود‌شفقتي و گروه آزمايش دوم در هشت جلسهٔ شصت‌دقيقه‌اي شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي را دريافت كرد. افراد گروه گواه در فهرست انتظار قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسش‌نامهٔ خودكارآمدي سبك‌ زندگي مربوط به وزن (كلارك و همكاران، ۱۹۹۱) و پرسش‌نامهٔ اشتياق به غذا (مول و همكاران، ۲۰۱۴) بود. داده‌‌ها با استفاده از آزمون‌هاي خي‌دو، تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني در سطح معناداري ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد، در متغير خودكارآمدي وزن، عامل زمان، عامل گروه و تعامل زمان و گروه معنادار بود (۰٫۰۰۱ p). در متغير اشتياق به غذا، عامل زمان معنادار بود (۰٫۰۰۱ p)؛ ولي تعامل زمان و گروه (۰٫۱۶۰=p) و عامل گروه (۰٫۷۷۰=p) معنادار نبود. در متغير خودكارآمدي وزن، بين گروه ذهن‌آگاهي مبتني‌بر خودشفقتي با گروه  گواه (۰٫۰۰۱ p) و گروه شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي با گروه  گواه (۰٫۰۰۳=p) تفاوت معناداري وجود داشت؛ ولي بين دو گروه آزمايش تفاوت معناداري مشاهده نشد (۰٫۱۷۰=p). نتيجه‌گيري: براساس نتايج مطالعهٔ حاضر مي‌توان از درمان ذهن‌آگاهي مبتني‌بر خودشفقتي و شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي به‌منظور بهبود خودكارآمدي وزن زنان داراي اضافه‌وزن استفاده كرد.