مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي مقايسه‌اي اثربخشي دو رويكرد بازي‌درماني و توان‌بخشي شناختي بر تحمل‌ناپذيري بلاتكليفي، مشكلات خواندن و عملكرد خواندن دانش‌آموزان با اختلال يادگيري

چكيده فارسي :

زمينه و هدف: ازجمله مشكلات دانش‌آموزان داراي اختلال يادگيري، نقص در خواندن و تحمل‌ناپذيري بلاتكليفي است. هدف پژوهش حاضر، بررسي مقايسه‌اي اثربخشي درمان توان‌بخشي شناختي و بازي‌‌درماني بر عملكرد خواندن و مشكلات خواندن و تحمل‌ناپذيري بلاتكليفي دانش‌آموزان با اختلال يادگيري بود.روش‌بررسي: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح مقايسهٔ پيش‌آزمون و پس‌آزمون و آزمون پيگيري همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را تمامي دانش‌آموزان مبتلا به اختلال يادگيري اختصاصي همراه با نقص در خواندن دختر پايهٔ چهارم ابتدايي مجموعۀ دبستان‌هاي شهر همدان در سال ۹۹-۱۳۹۸ تشكيل دادند كه ۴۵ نفر داوطلب واجد شرايط به‌روش نمونه‌گيري دردسترس وارد مطالعه شدند. سپس به‌صورت تصادفي در سه گروه پانزده نفره‌ٔ گواه و درمان توان‌بخشي شناختي و بازي‌درماني قرار گرفتند. براي گردآوري داده‌ها از مقياس عدم تحمل بلاتكليفي (فريستون و همكاران، ۱۹۹۴) و جدول سنجش مشكل خواندن و نوع آن (سمن) (تبريزي و همكاران، ۱۳۹۷) و آزمون خواندن و نارساخواني (نما) (كرمي نوري و مرادي، ۱۳۸۴) استفاده شد. داده‌ها با روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌ مكرر و آزمون‌هاي تعقيبي توكي و بونفروني در سطح معناداري ۰٫۰۵ به‌كمك نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۵ تحليل شدند.يافته‌ها: ميانگين متغيرهاي عملكرد خواندن و مشكلات خواندن و تحمل‌ناپذيري بلاتكليفي بين دو گروه آزمايش و گروه گواه تفاوت معناداري داشت (۰٫۰۰۱ p). در هر دو گروه آزمايش در ميانگين متغيرهاي مذكور، بين پيش‌آزمون با پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱ p)؛ اما در هيچ‌يك از دو گروه آزمايش تفاوت معناداري بين پس‌آزمون و پيگيري در ميانگين متغيرهاي مذكور مشاهده نشد (۰٫۰۵ p). بين تأثير توان‌بخشي شناختي و بازي‌درماني بر متغيرهاي مذكور در پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معناداري مشاهده شد (۰٫۰۰۱ p). نتيجه‌گيري: مداخلات توان‌بخشي شناختي و بازي‌درماني در افزايش عملكرد خواندن و كاهش مشكلات خواندن و تحمل‌ناپذيري بلاتكليفي تأثير دارد؛ اما اثربخشي درمان توان‌بخشي شناختي در بهبود عملكرد خواندن، بيشتر و ماندگارتر از بازي‌درماني است؛ درحالي‌كه بازي‌درماني در كاهش مشكلات خواندن و كاهش تحمل‌ناپذيري بلاتكليفي مؤثرتر و پايدارتر است.