پتانسيل خطر غذايي فلزات سنگين در ماهيان سواحل شمالي خليج فارس و درياي عمان: مرور سيستماتيك و متاآناليز

خليج فارس و درياي عمان محل زيست گونه هاي مختلفي از آبزيان به ويژه ماهيان مي باشند. فلزات سنگين به عنوان مهمترين آلاينده هاي اين اكوسيستم هاي آبي محسوب مي شوند كه مي توانند عوامل مهم تهديدكننده سلامت مصرف كنندگان باشند. هدف اين پژوهش، مرور نظام مند مطالعاتي است كه به تعيين غلظت فلزات سنگين در بافت عضله برخي از ماهيان اين آب ها از تاريخ 1384 تا 1397 پرداخته اند. اين پژوهش متاآناليز روي بافت عضله 1182 قطعه از ماهيان حلواسفيد، شوريده، زمين كن، سرخو، سنگسر، شبه شوريده، شير، قباد و هامور صيد شده از خليج فارس و درياي عمان به منظور بررسي ميزان اين فلزات انجام گرفت. ميزان مجازمصرف، خطر مصرف غذايي و مقايسه با استانداردها بررسي شد. ميزان شاخص هايTHQ و HI در همه ي گونه هاي ماهيان مورد مطالعه براي بالغين كم تر از يك، اما براي كودكان فقط در ماهي شير در شاخص HI بالاتر از يك به‌دست آمد. ميزان فلزات جيوه، روي و سرب در تمامي ماهي ها، كادميوم در سرخو و سنگسر و نيكل در سنگسر، قباد و هامور از تمامي استانداردها پايين تر بود. ميزان جذب روزانه و هفتگي براي تمامي فلزات مورد مطالعه در اثر مصرف ماهيان مورد بررسي پايين تر از ميزان مجاز كميته JECFA به دست آمد. همچنين كم ترين ميزان وعده هاي مجاز مصرف از نظر فلزات مورد مطالعه مربوط به ماهي هاي شير؛ فلز جيوه، شبه شوريده؛ فلز سرب و زمين كن؛ ساير فلزات بود. به نظر مي رسد مصرف زياد ماهي زمين كن از نظر فلزات مورد بررسي احتمالا مي‌تواند با خطراتي به ويژه براي كودكان به همراه باشد. از اين رو حفاظت از محيط زيست كه در ايجاد مشكلات بهداشت تغذيه تاثيرگذار است، يك ضرورت تلقي مي گردد.