ترسيم ساختار علمي رساله‌هاي دكتري و طرح‌هاي پژوهشي كنشگران نهاد علم

هدف: پرداختن به مسائل محلي و منطقه‌اي و انجام تحقيقات متناسب با اين مسائل از مهمترين اصول براي پيشرفت و توسعه در يك كشور محسوب مي‌شود. بنابراين هدف پژوهش حاضر، تحليل مسائل و چالش‌هاي محلي و منطقه‌اي در بروندادهاي پژوهشي نهاد علم در ايران است.روش پژوهش: پژوهش حاضر پژوهشي كاربردي با رويكرد كمي – كيفي است كه با استفاده از تكنيك‌هاي علم‌سنجي و تحليل مضمون انجام شده است. جامعه پژوهش شامل رساله‌هاي دكتري و طرح‌هاي پژوهشي دانشگاه‌هاي شيراز، يزد و ايلام است. داده‌ها از طريق مرور رساله‌هاي دكتري و طرح‌هاي پژوهشي سه دانشگاه مذكور در بازه سال‌هاي 1390-1400 و گردآوري اطلاعات مرتبط در نرم‌افزار اكسل و روارماتريس و تجزيه و تحليل آنها با كمك آمار توصيفي انجام شد. همچنين جهت ترسيم نقشه‌هاي علمي از نرم‌افزار يو.سي.آي.نت، پاژك و وي.‌اُ‌.اس ويور استفاده شد.يافته‌ها: از نظر نگارش پايان‌نامه دانشگاه شيراز با 38، دانشگاه يزد با 28 و دانشگاه ايلام با 6 پايان‌نامه در زمينه مسئوليت‌پذيري اجتماعي فعاليت داشتند. اما از نظر انجام طرح تحقيقاتي دانشگاه ايلام در جايگاه بالاتري بود. گره خشكسالي در نقشه موضوعي سه استان بيشترين فراواني را داشت. تحليل خوشه‌هاي موضوعي نيز نشان داد ساختار فكري دانش در زمينه مورد بررسي در دانشگاه شيراز در چهار خوشه، دانشگاه يزد 6 خوشه و دانشگاه ايلام به دليل تعداد كم رساله واژه‌هاي تشكيل‌دهنده بازتاب اصلي از هم‌رخدادي واژگان حوزه مورد پژوهش نيست.نتيجه‌گيري ميزان طرح‌هاي تحقيقاتي و رساله‌هاي دكتري اجرا شده در مورد مسائل محلي و منطقه‌اي در سه دانشگاه مورد مطالعه كم است؛ اما روند رو به رشدي را در طي سال‌هاي بررسي نشان مي‌دهد. اما براساس چالش‌هاي ذكر شده در اسناد بالادستي مشخص شد كه دانشگاه‌ها به دلايل مختلف در پژوهش‌هاي خود به مسائل محلي و منطقه‌اي توجه كمتري داشته‌اند. بي‌شك توسعه كشور در ابعاد مختلف در گرو توجه به رفع مسائل و چالش‌هاي محلي و منطقه‌اي است. در واقع توجه به مسائل محلي و منطقه‌اي يكي از عوامل پويايي اقتصادي، دستيابي به توسعه درون‌زا و از عوامل شتاب‌دهنده پيشرفت كشور است، كه نيازمند برنامه‌ريزي صحيح و توجه بيش از پيش در اسناد بالادستي و سياستگذاري‌هاي حوزه آموزش عالي است.