ارزيابي برخي خصوصيات فنولوژيكي و زراعي ژنوتيپ‌هاي يولاف زراعي(.Avena sativa L)

كلكسيون هاي ژرم پلاسم در بانك هاي ژن منابع ژنتيكي ارزشمندي را براي مواجهه با چالش هاي امروز و آتي كشاورزي در محيط هاي مستعد تنش فراهم مي كنند. در اين پژوهش، 14 ژنوتيپ يولاف زراعي و يك رقم شاهد (يورو) جمعاً 15 ژنوتيپ از كلكسيون يولاف بانك ژن گياهي ملي ايران، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سه سال زراعي1402- 1399 در مزرعه پژوهشي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر در كرج ارزيابي شدند. خصوصيات مورد ارزيابي شامل روز تا ظهور خوشه، روز تا گلدهي، روز تا رسيدن فيزيولوژيكي، ارتفاع گياه، تعداد سنبلچه در خوشه، طول خوشه، عملكرد علوفه، عملكرد دانه و وزن هزاردانه بود. ميانگين روز تا گلدهي در رقم يورو 173 روز و براي ژنوتيپ شماره 1 (G1) 188 روز بود. اين ترتيب براي روز تا رسيدن فيزيولوژيكي متفاوت بود، به طوريكه ژنوتيپ‌هاي شماره 7،10،13، 5 و رقم يورو در گروه ژنوتيپ‌هاي زودرس قرار داشتند و ژنوتيپ شماره 1 ديررس ترين بود. ژنوتيپ هاي شماره 3 و 6 با ميانگين ارتفاع گياه بالاي 100 سانتيمتر بلندترين ارتفاع گياه را در ميان ژنوتيپ هاي يولاف زراعي مورد مطالعه داشتند. ژنوتيپ شماره 15(رقم يورو) با منشاء استراليا با ميانگين ارتفاع گياه كمتر از 80 سانتيمتر كوتاه ترين ژنوتيپ بود. ژنوتيپ‌هاي شماره 3، 9 و 14 با ميانگين عملكرد علوفه خشك بيش از 1/5كيلوگرم در مترمربع، برتر از ژنوتيپ هاي ديگر بودند. ژنوتيپ شماره 2 و شماره 15 (رقم يورو) به ترتيب كمترين ميانگين عملكرد علوفه خشك را به خود اختصاص دادند. با توجه به نتايج اين پژوهش، روزتا ظهور خوشه و روز تاگلدهي نقش موثري در تعيين عملكرد علوفه ژنوتيپ هاي يولاف زراعي داشتند. بررسي ضرايب همبستگي بين صفات نشان دادكه همبستگي مثبت و معني دار بين روز تا رسيدن فيزيولوژيكي و وزن هزار دانه وجود داشت. با توجه به نتايج پژوهش حاضر، تعدادي از ژنوتيپ هاي يولاف زراعي داراي خصوصيات فنولوژيكي و زراعي مطلوب بودند كه مي توانند در برنامه هاي به نژادي يولاف زراعي و براي مطالعات تكميلي مورد استفاده قرار گيرند.