تنوع ژنتيكي براي عملكرد ميوه و صفات مرتبط با آن در ژنوتيپ‌هاي بادمجان

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي براي عملكرد ميوه و صفات مرتبط با آن در 86 ژنوتيپ بادمجان شامل ارقام محلي و تجاري مورد استفاده كشاورزان ايران، آزمايشي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در زمستان 1398 در داخل گلخانه شركت نگين بذر دانش، دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان (خوراسگان) اجرا شد. عملكرد ميوه در گياه، تعداد ميوه در گياه، وزن ميوه، ارتفاع گياه، طول ميوه، عرض ميوه، تعداد ميان گره و فاصله ميان گره ژنوتيپ هاي بادمجان اندازه گيري و مورد ارزيابي قرار گرفت. دامنه عملكرد، تعداد ميوه و وزن ميوه درگياه براي ژنوتيپ‌ها به ترتيب از 60/3گرم تا 5151 گرم در گياه، 1/23الي 39 ميوه در گياه و 14/3گرم تا 387/9گرم در گياه متغير بود. تجزيه واريانس داده ها نشان داد ژنوتيپ‌ها از نظر كليه صفات اندازه گيري شده تفاوت معني‌داري داشتند. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد رقم سابل بيشترين عملكرد ميوه را داشت. پس از آن ژنوتيپ‌هاي شماره 4، 2 و 5 به ترتيب در گروه دوم قرار گرفتند و بين آنها تفاوت معني دار وجود نداشت. ژنوتيپ‌هاي شماره 76، 72 ، 70 ، 74 و 66 به ترتيب كمترين عملكرد ميوه را داشتند و بين آنها تفاوت معني‌داري وجود نداشت. تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد سه عامل مستقل از هم، مجموعاً 63 درصد از تغييرات را توجيه كردند. تجزيه خوشه اي به روش وارد(Ward) ، ژنوتيپ هاي بادمجان ارزيابي شده را در چهار گروه متفاوت قرار داد.به طوري كه اين نتايج تا حد زيادي با عملكرد ميوه همخواني داشتند. رگرسيون گام‌به‌گام نشان داد كه سه صفت تعداد ميوه در گياه، وزن ميوه و عرض ميوه بيشترين تأثير را بر روي عملكرد ميوه داشتند. تجزيه مسير نيز نشان داد وزن ميوه و تعداد ميوه بر روي عملكرد ميوه تأثير مستقيم داشتند و تأثير غيرمستقيم اين صفات چندان قابل توجه نبود. از نتايج اين پژوهش مي توان در برنامه هاي بهنژادي بادمجان براي توليد جمعيت هاي اوليه و انتخاب لاين خالص و ارقام جديد استفاده كرد.