تاثير محلول‌ پاشي ساكارز و گلوتامين بر عملكرد و ارزش غذايي دانه در سه لاين باقلا

سابقه و هدف: گياه باقلا (Vicia faba L.) متعلق به تيره Fabaceae از جنس Vicia، گياهي روز‌بلند، يك‌ساله، علفي و ايستاده، با رشد نامحدود و دامنه سازگاري وسيع است، كه با داشتن بيشترين مقدار پروتئين ذخيره‌اي، به‌عنوان يك منبع پروتئين ارزان قيمت محسوب مي‌گردد. باقلا به سبب ميزان زياد تثبيت زيستي نيتروژن و شكستن چرخه بيماري‌هاي غلات، بهترين گزينه براي تناوب با غلات و دانه‌هاي روغني محسوب مي‌گردد. در اين پژوهش اثر تغذيه برگي ساكارز و آمينواسيد گلوتامين بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام داراي تانن (بركت و شادان) و با تانن كم (مهتا) باقلا مورد سنجش قرارگرفت. مواد و روش‌ها: آزمايش به‌صورت فاكتوريل با دو فاكتور در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار و به‌صورت كشت مزرعه‌اي در شهرستان بهشهر انجام شد. فاكتور اول سه رقم باقلا شامل ارقام داراي تانن بركت و شادان و رقم كم تانن مهتا بود و فاكتور دوم چهار سطح تغذيه‌اي شامل محلول‌پاشي با آب‌مقطر (شاهد)، اسيد‌آمينه گلوتامين (200 ميلي‌گرم)، ساكارز (5000 ميلي‌گرم) و اسيدآمينه + ساكارز در نظر گرفته شد. محلول‌پاشي تركيبات، در سه نوبت به فاصله 15 روز يكبار از ابتداي شروع گلدهي صورت گرفت.يافته‌ها: نتايج به‌دست آمده نشان داد كه تغذيه با گلوتامين اثر معني‌داري بر عملكرد غلاف تر در ارقام باقلا داشت، اما تيمار ساكارز اثر معني‌داري روي هيچ‌يك از صفات عملكردي نداشت. رقم بركت با متوسط 26043 كيلوگرم غلاف تر در هكتار، به‌طور معني‌داري از دو رقم ديگر برتر بود. همچنين رقم بركت بالاترين عملكرد دانه تر و عملكرد دانه خشك را نشان داد. در بخش ارزش غذايي، بيشترين ميزان فعاليت آنتي‌اكسيدان در تيمار مهتا+گلوتامين ديده شد، كه به‌طور معني‌داري نسبت به رقم مهتا+شاهد برتر بود، ولي با تيمار مهتا+تغذيه توام اختلاف معني‌داري نداشت. در دو رقم بركت و شادان، تيمارهاي بكار‌رفته نتوانستند افزايش فعاليت آنتي‌اكسيداني را نسبت به شاهد اين ارقام ايجاد كنند. بيشترين مقدار نشاسته در رقم بركت+ساكارز ديده شد، كه اختلاف معني‌داري با رقم شادان-+گلوتامين نداشت. از نظر ميزان پروتئين محلول، رقم شادان +تغذيه توام بيشترين مقدار را نشان داد، كه به‌طور معني‌داري از تمامي تيمارهاي ديگر برتر بود.نتيجه‌گيري: از ميان صفات مختلف مرتبط با عملكرد و اجزاي عملكرد، تنها عملكرد غلاف تر تحت‌تاثير تيمار گلوتامين قرار گرفت و ساير تيمارهاي تغذيه‌اي نتوانستند تاثير مثبتي بر عملكرد و اجزاي عملكرد باقلا داشته باشند. مقايسه بين سه رقم مورد آزمايش نيز نشان داد كه رقم بركت از نظر شاخص‌هاي عملكردي نسبت به دو رقم ديگر داراي برتري معني‌داري بود. در مجموع، در صورتي‌كه هدف توليد دانه باقلا با نشاسته و پروتئين بالا باشد، ميتوان به‌ترتيب رقم بركت با تيمار ساكارز و رقم شادان با تيمار توام (ساكارز+گلوتامين) را پيشنهاد نمود.