عدالت و انصاف در برنامه ريزي و مديريت منابع آب زيرزميني

مفاهيم عدالت و انصاف در قوانين، مقررات و چارچوب هاي تصميم‌ گيري به عنوان اصل راهنما در راهبردهاي تخصيص منابع آب مطرح مي شود. از طرفي گنجاندن اين مفاهيم در برنامه‌ ريزي و مديريت منابع آب با موانعي ازجمله درك مفهومي ناقص، فقدان معيارهاي كمّي و كيفي، ارتباط نامشخص بين عدالت و انصاف با چارچوب‌هاي برنامه‌ريزي و راهبردهاي مديريت منابع آب و عدم وجود نمونه‌هاي عيني مواجه است. در اين مطالعه، به صورت مطالعه اسنادي كيفي، معاني عدالت و به طور متمركزتر انصاف به عنوان يكي از اصول عدالت و كاربرد آن ها در مديريت منابع آب زيرزميني بررسي شده است. براي اين منظور روش هاي عملياتي نمودن انصاف در برنامه‌ ريزي و مديريت منابع آب زيرزميني و نحوه ادغام انصاف در فرآيندهاي برنامه‌ريزي اين منابع معرفي شده است. نتايج نشان مي دهد تعريف جهان شمولي براي عدالت و انصاف وجود ندارد و بسته به محتوا، نوع منبع آبي، قوانين و چارچوب‌ هاي تعريف شده در هر كشور و حوضه آبي، تعريف و رويكردهاي عدالت و انصاف آبي متفاوت است. با اين حال استفاده از معيارهاي مرتبط با اصل انصاف، روش هاي شبيه سازي‌ـ ‌بهينه سازي و طراحي مدل سيستمي، ممكن است براي عملياتي سازي، اندازه گيري، محك‌ زني سياست و اقدامات آبي در تمام سطوح تصميم گيري (كشوري، استاني و محلي) براي اطمينان از مديريت منصفانه منابع آب، مفيد واقع شود. با توجه به بررسي ابعاد انصاف، برنامه‌هاي مشاركتي فرصتي براي ورود گروداران در مراحل مدل‌سازي و برنامه‌ريزي منابع آب زيرزميني فراهم مي‌كنند. با اين حال، درنظر گرفتن تسهيل هاي ماهرانه براي ايجاد تعامل معنادار و منصفانه بين دانشمندان و جوامع ضروري است. در اين مطالعه به جاي ارائه راه حل تجويزي براي دستيابي به عدالت و انصاف در مديريت منابع آب زيرزميني، بر نياز به رويكردهاي زمينه‌اي كه شامل گام‌هاي عمل‌گرايانه به سمت اقدامات و نتايج عادلانه‌تر است، تأكيد شده است.