مروري بر تكامل مفاهيم آبدهي آبخوان و نقش اين مفاهيم در مديريت آب‌زيرزميني

پايايي منابع كره زمين حياتي‌‏ترين موضوع روز است كه آب ‏زيرزميني يكي از مهمترين اين منابع است. بهره‏‌برداري پايا از اين منبع، از ضروريات اجتناب‌ناپذير براي دستيابي به توسعه پايا در ايران محسوب مي‏‌شود. اما اضافه برداشت و غفلت از توجه به مفاهيم بنيادي براي بهره‏‌برداري پايا از آب‏ زيرزميني در بسياري از حوضه‌هاي آبريز، نابودي اكوسيستم‏‌هاي وابسته به آب ‏زيرزميني و ديگر خسارات جبران‌‏ناپذير را در پي داشته است. با توجه به ضرورت تعريف مفاهيم بنيادي در مديريت آب‌زيرزميني براي تعيين حداكثر عمق كف‎شكني چاه‌ها، در اين مقاله پراستنادترين مفاهيم طي قرن اخير از مقالات مختلف استخراج و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. پس از بررسي سير تاريخي تغيير در اين مفاهيم بنيادي، اين مفاهيم براي استفاده متخصصان طبقه‌بندي شده است. نتايج تجزيه و تحليل‌ها نشان مي‌دهد كه سه مفهوم بنيادي (آبدهي مطمئن، آبدهي استخراجي و آبدهي پايا) بيشتر مورد توجه قرار گرفته و ديگر مفاهيم حول اين سه مفهوم هستند. به بيان ديگر اين تحول در پاسخ به اين سؤال كه حداكثر چه مقدار از ذخيره قابل‌بهره‌برداري آبخوان قابل پمپاژ است توسعه يافته‌اند. مرور سير تحول در رويكردهاي پمپاژ آب از آب‌زيرزميني نشان مي‌دهد كه تعيين حداكثر پمپاژ، نيازمند تبيين معيارهايي معقول و مطلوب مبتني بر اين مفاهيم مي‌باشد. در انتهاي مقاله، در بخش فرا تحليل و جمع‌‎بندي، جايگاه رويكرد جاري (اجرايي و علمي) در ايران با تحول مديريت آب‌زيرزميني در دنيا (مرور شده در اين مقاله)، مقايسه شده است. اين مقايسه نشانگر وجود شكاف عميقي ميان بهره‌برداري پايا با شرايط موجود بهره‌برداري از آب‌زيرزميني در ايران است.