واسنجي و ارزش گذاري اقتصادي خدمت بوم سازگان آبدهي در حوضه هاي آبخيز مرز شرقي كشور

آبدهي يك شاخص كليدي عملكرد و خدمت بوم سازگان با ارزشي است كه مستقيماً بر توسعه پايدار اقتصاد، رفاه انسان و بوم سازگان حوضه تأثير مي‌گذارد. با استفاده از مدل ارزش يكپارچه خدمات محيط زيستي (InVEST)، تغييرات آبدهي در 10 حوضه آبخيز واقع در مرز شرقي كشور (استان خراسان جنوبي) تحت تأثير تغييرات كاربري اراضي و پوشش سرزمين شبيه‌ سازي شد. مدل با استفاده از داده‌ هاي طولاني مدت دبي در ايستگاه ‌هاي افين، خونيك عليا، منصورآباد، گزيك و آهنگران واسنجي شد. همچنين، ارزش اقتصادي خدمت توليد آب در هر كدام از كاربري اراضي/پوشش‌‎هاي مختلف سرزمين محاسبه شد. نتايج، بيشترين حجم آبدهي را حوضه آبخيز اسفدان با ميزان 8126129 مترمكعب و كمترين را حوضه نمكزار خواف با ميزان 185590 مترمكعب نشان داد. ميزان آبدهي در كل منطقه مورد مطالعه 14836168 مترمكعب بدست آمد. بيشترين ميزان توليد آبدهي در كاربري مرتع متراكم و نيمه ‌متراكم با بيش از 12 ميليون و 430 هزار مترمكعب و پس از آن در كاربري مرتع تنك با بيش از 1 ميليون و 990 هزار مترمكعب قرار داشت. آبدهي از جنوب ‌شرق به شمال غرب در حوضه ‌هاي آبخيز منطقه موردمطالعه افزايش مي ‌يابد. ارزش كل اقتصادي توليد آب در حوضه آبخيز مرزي شرقي معادل 16115806/5 ميليون ريال بدست آمد. نمايش فضايي توزيع ارزش‌هاي اقتصادي اكوسيستم كه در اين پژوهش از طريق كمي ‌سازي، نقشه‌ سازي و ارزش‌ گذاري خدمات بوم سازگان انجام شد مي ‌تواند به‌ عنوان ابزارهاي مهم و قابل اعتماد براي مديريت سرمايه‌ هاي طبيعي و سياست‌گذاري استفاده شود.