ارزيابي پاسخ رواناب به تغييرات دهه‌اي پوشش زمين و فراسنج‌هاي اقليمي بارش و برف در حوضه‌ي زاينده‌رود

آگاهي از انواع تغييرات پوشش و كاربري سطح زمين در مقياس حوضه‌اي، به‌ويژه تغييرات حاصل از فعاليت هاي انساني، به‌عنوان دانسته‌هايي بنيادي براي مديريت و برنامه‌ ريزي مبتني براين دانسته‌ها، از اهميت ويژه‌ اي برخوردار است. اين تغييرات بر خصوصيات فيزيكي، هيدرولوژيكي و هيدروليكي رودخانه تأثير فراوان دارند. به‌منظور بررسي پاسخ هيدرولوژيكي حوضه آبريز زاينده‌ رود به تغييرات پوشش و كاربري زمين سه دوره آماري 1994-1985، 2004-1995 و 2018-2005 درنظر گرفته شد. نقشه ‌هاي كاربري زمين در اين پژوهش با استفاده از تصاوير ماهواره ‌اي لندست 5 و 7 سنجنده ‌هاي TM و  +ETM به‌دست آمد. همچنين، از قابليت سامانۀ «گوگل ارث انجين» به منظور اخذ تصاوير تصحيح شده ماهواره‌ اي استفاده شد. جهت بررسي تغييرات روزهاي برفي از داده‌ هاي مدل FLDAS طي دوره آماري 2001 تا 2018 استفاده شد. براي بررسي روند دراز مدت ميزان ريزش برف سالانه، پوشش برف و آب معادل ذوب برف از مدل‌ رگرسيون خطي استفاده شد. مقايسه نقشه‌ هاي كاربري زمين در سه دوره موردنظر نشان داد كه سطح پوشش سبز شامل مرتع و جنگل كاهش يافته است. در حالي‌كه سطح زمين‌هاي انسان‌ساخت و زمين‌هاي كشاورزي افزايش نشان مي‌ دهد. مساحت زمين‌هاي انسان ‌ساخت از 6/9 درصد در دوره اول به 11/4 درصد در دوره دوم و مساحت زمين‌هاي كشاورزي از 1205 كيلومترمربع در دوره اول به 1332 كيلومترمربع در دوره سوم رسيده است. همچنين، مساحت پوشش برف در دوره دوم و سوم نسبت به دوره اول كاهش را نشان مي‌دهد. مقادير بدست آمده از تحليل روند بارش روند معنادار خاصي را نشان نمي ‌دهد. با بررسي روند خطي برف طي دوره آماري 2018-2001 نيز مشخص شد، در پوشش برف، تعداد روزهاي برفي و آب معادل ذوب برف روند داده‌ ها كاهشي است؛ اما با مقايسه دوره‌ هاي موردنظر مي‌ توان فهميد در كاهش دبي زاينده‌ رود تأثير عوامل انساني بسيار بيشتر از عوامل اقليمي است.