مدل‌سازي عوامل موثر بر اقتصاد فضا در كلان‌شهرهاي ايران: رويكرد پانل ماركوف سويچينگ

اقتصاد فضا عبارت است از نظريۀ عمومي مكان‌يابي كليۀ فعاليت‌هاي اقتصاد كه در آن توزيع جغرافيايي نهاده‌ها (واسطه‌اي و يا عوامل توليد) و توزيع جغرافيايي ستانده (بازارهاي مصرف واسطه‌اي و نهايي)، در كنار تغييرات فضايي قيمت‌ها و هزينه‌ها مورد توجه قرار مي‌گيرد. در اين مفهوم رويكرد تعادل عمومي با لحاظ هزينه‌هاي حمل‌ونقل و مسافت براي تحليل اقتصاد پيشنهاد مي‌ شود. با توجه به اين امر كه در اين رويكرد عوامل متعددي در ايجاد تعادل تأثيرگذارند؛ هدف تحقيق حاضر مدل‌سازي عوامل موثر بر اقتصاد فضا در كلان‌شهرهاي ايران (تهران، كرج، قم، اصفهان، مشهد، شيراز، تبريز و اهواز) با استفاده از رويكرد پانل ماركوف سويچينگ مي‌باشد. بر اساس نتايج ارزش افزوده استاني؛ سرمايه‌گذاري عمومي؛ تحصيلات عاليه به نمايندگي اقتصاد دانش در استان و سهم جمعيت شهري كه بيانگر ميزان صنعتي شدن كلان شهرهاي مورد بررسي بر سرمايه‌گذاري در حوزه فضا تأثير مثبت و متغيرهاي سهم سالمندي از كل جمعيت استان و تورم تأثير منفي بر سرمايه‌گذاري بر اين متغير داشتند؛ همچنين بر اساس نتايج تحقيق عمده سرمايه‌گذاري در حوزه فضا در كلان شهرهاي ايران به جز تهران و كرج در سال‌هاي اخير كه مصادف با سال‌هاي رونق در مدل برآوردي است؛ صورت پذيرفته است.