مطالعه كارايي جذب و مصرف تشعشع در كشت مخلوط گلرنگ (Carthamus tinctorius) با عدس (Lens culinaris Medik) تحت شرايط ديم

هدف: كشت مخلوط يكي از مهم‌ترين روش‌هاي مديريت زراعي براي رسيدن به اهداف كشاورزي پايدار است. بنابراين اين مطالعه به‌منظور ارزيابي كشت مخلوط گلرنگ با عدس در شرايط ديم انجام شد.روش پژوهش: آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار و پنج تيمار در دانشگاه رازي در سال زراعي 1398-1397 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل كشت خالص گلرنگ، كشت با نسبت 25:75 گلرنگ و عدس، كشت با نسبت 50:50 گلرنگ و عدس، كشت با نسبت 75:25 گلرنگ و عدس و كشت خالص عدس بودند. گلرنگ گياه اصلي و عدس به‌عنوان گياه جايگزين در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزيابي شامل شاخص سطح برگ، جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبي، ماده خشك كل، كارايي مصرف تشعشع و نيز عملكرد دانه بود.يافته‌ها: نتايج نشان داد شاخص سطح برگ و به‌دنبال آن ميزان جذب تشعشع در كشت مخلوط نسبت به تك‌كشتي به‌ترتيب 2/6 و 0/48 درصد افزايش يافت. روند تغييرات سرعت رشد محصول گلرنگ در كانوپي مخلوط نسبت به كشت خالص تغيير نداشت، اما براي سرعت رشد نسبي افزايش 7/7 درصدي نشان داد. ميزان ماده خشك كل و كارايي مصرف تشعشع در كانوپي مخلوط نسبت به تك‌كشتي تغيير چنداني نداشت. عملكرد دانه گلرنگ در كشت خالص (2472 كيلوگرم در هكتار) بالاتر بود كه البته با تيمارهاي 25:75 (2294 كيلوگرم در هكتار) و 50:50 (2107 كيلوگرم در هكتار) تفاوت معني‌دار نداشت.نتيجه‌گيري: در مجموع نتايج نشان داد كه كشت مخلوط گلرنگ با عدس از نظر اقتصادي فاقد سودمندي مطلوب بود، اما با اين‌حال الگوي هاي كشت مخلوط جايگزيني با نسبت 25:75 و 50:50 گلرنگ: عدس از لحاظ صفات موردبررسي كارايي بالاتري داشتند.