تحليل ديدگاه راغب اصفهاني درباره «جواز اراده چندمعنا از واژه‌هاي قرآن»

باور به دريافت معاني متعدد از الفاظ قرآن، كه از آن به جواز اراده چندمعنا از يك لفظ تعبير مي‌شود، از ديرباز مورد توجه مفسران، اديبان و اصوليان بوده و از مباحث دانش اصول فقه است. راغب اصفهاني از نخستين مفسراني است كه آن را به‌عنوان يكي از اصول و قواعد تفسير به بحث گذاشته و از مباني، شرايط، گونه‌ها و دلايل آن سخن گفته است. مقاله حاضر با روش توصيفي تحليلي، در صدد تبيين ديدگاه راغب اصفهاني در رابطه با اين مسأله در قرآن است. دستاورد اين پژوهش آن است كه از نظر راغب، وجود تعدد معنا -نه مصداق-، ارتباط ميان معاني متعدد، معاني باطني (طولي) و ويژگي‌هاي خاص گوينده و مخاطب، از مباني جواز اراده چندمعنا از لفظ واحد؛ و عدم تعارض ميان معاني و وجود معناي جامع ميان معاني متعدد از شرايط آن است. همچنين دلالت چندگانه كلمات قرآن در حوزه الفاظ مفرد، تثنيه و جمع، هيأت (ساختار) كلمه، عبارت و جمله، در سياق‌هاي منفي و مثبت، و در معاني ظاهري و باطني، از گونه‌هاي آن مي‌باشد. راغب براي اثبات اين مسأله، به پشتيباني شواهد زباني، آيات قرآن و روايات باطن‌داشتن قرآن استدلال كرده است.