تحليل شاخص ‎هاي بهره‎وري فيزيكي آب و انرژي محصولات يونجه و جو در دو اقليم متفاوت

در دنياي امروز، مشكلات مرتبط با كشاورزي، امنيت غذايي، منابع آب و انرژي، بهره‎وري و انتشار گازهاي گلخانه‌اي به ‌عنوان چالش ‌هاي مهمي براي جوامع جهاني ظاهر شده‌اند. هدف مطالعه حاضر بررسي شاخص‎‎هاي بهره‎وري، انرژي و پتانسيل گرمايش جهاني محصولات عمده زراعي در دو اقليم متفاوت در دشت ساري و دشت شريف‎آباد بود. براي بررسي اين شاخص‎ها در محصول يونجه و جو از داده هاي مقطعي سال زراعي 1401-1400 استفاده شد. ابتدا حجم نمونه براساس رابطه كوكران مشخص شد. سپس نمونه گيري براساس پرسشنامه طرح شده توسط خود محققان انجام گرديد. تعداد 250 پرسشنامه تهيه شد كه اطلاعات جمع آوري شده شامل مقدار مصرف نهاده ها و مقدار توليد بود. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه بالاترين ميزان انرژي ورودي در دشت شريف‎آباد براي محصول يونجه برابر با 67450.5 مگاژول در هكتار به‌دست آمد. نتايج بهره‎وري انرژي نشان داد كه محصول يونجه در دشت شريف‎آباد با 0.19 كيلوگرم بر مگاژول بيشترين ميزان را به خود اختصاص داده كه ميزان اين شاخص براي محصول يونجه در دشت ساري برابر با 0.13 كيلوگرم بر مگاژول بود. همچنين ميزان بهره‎وري انرژي براي محصول جو در دشت شريف‎آباد برابر با 0.13 كيلوگرم بر مگاژول و براي دشت ساري برابر با 0.12 كيلوگرم بر مگاژول بود كه تا حدودي برابر هم بودند. نتايج بهره‎وري فيزيكي آب نشان داد كه بيشترين و كمترين ميزان بهره‎وري به‌ترتيب براي محصول جو در دشت ساري برابر با 0.96 كيلوگرم بر متر مكعب و محصول يونجه در دشت شريف‎آباد برابر با 0.57 كيلوگرم بر متر مكعب بود. همچنين ميزان اين شاخص براي محصول يونجه در دشت ساري برابر با 0.67 كيلوگرم بر متر مكعب و براي محصول جو در دشت شريف‎آباد برابر با 0.8 كيلوگرم بر متر مكعب به‌دست آمد. نتايج حاصل براي انتشار گازهاي گلخانه‎اي نشان داد كه ميزان انتشار گازهاي گلخانه‎اي در دشت ساري بيشتر از دشت شريف‎آباد بوده كه علت اين امر استفاده بيش‌ازحد كود و سموم در دشت ساري مي‎باشد، به‌طوري‌كه بالاترين ميزان انتشار گازهاي گلخانه‎اي در دشت ساري براي محصول يونجه برابر با 2681.65 و در دشت شريف‎آباد برابر با 2351.85 كيلوگرم CO2 در هكتار به‌دست آمد. نتايج كلي نشان داد كه عملكرد محصول در مناطق مرطوب بيشتر از مناطق خشك و نيمه‎خشك نبوده و اين شاخص به پارامترهاي مختلفي از جمله مصرف آب و بحث‎هاي مديريتي بستگي دارد. اما مصرف آب در مناطق معتدل و مرطوب به دليل برخورداري بيشتر از بارش، به‌مراتب كمتر از مناطق خشك و نيمه‎خشك است كه اين امر باعث افزايش بهره‎وري در مناطق معتدل و مرطوب مي‎شود.