بررسي تأثير بيوچار بر ويژگي ‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك تحت كشت كينوا در شرايط تنش آبي و شوري

استفاده مناسب و كاربردي از ضايعات كشاورزي موجب كاهش فشار بر محيط‌ زيست خواهد شد. اين پژوهش با هدف بررسي اثرات بيوچار در شرايط تنش آبي و شوري آب آبياري بر ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك انجام شد. آزمايش در شرايط گلخانه به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتورها شامل آب آبياري (60، 80 و 100 درصد نياز آبي گياه به ترتيب، I1، I2 و I3)، بيوچار تهيه شده از درختان جنگلي شمال در دماي 300 درجه سلسيوس (صفر، 2 و 4 درصد جرمي خاك گلدان به‌ترتيب B1، B2 و B3) و كيفيت آب (با قابليت هدايت الكتريكي 1، 4 و 7 دسي‌زيمنس بر متر به‌ترتيب S1، S2 و S3) بود. گلدان ها به صورت يك روز در ميان توزين شده و كمبود آب تا حد رطوبت زراعي براساس تغييرات جرم گلدان محاسبه شد. بعد از پايان فصل كشت كينوا (برداشت نيمه اول فروردين 1401)، براي بررسي اثر بيوچار بر ميزان عناصر غذايي خاك و برخي ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك در شرايط تنش آبي و شوري آب آبياري، نمونه برداري از خاك هر گلدان انجام شد. نمونه ها به آزمايشگاه منتقل و ويژگي هاي جرم مخصوص ظاهري و حقيقي، pH و شوري خاك، درصد نيتروژن، فسفر و پتاسيم قابل جذب در آزمايشگاه اندازه گيري شد. نتايج نشان داد مقدار بيوچار، آب آبياري و شوري آب و اثرات متقابل آن ها در سطح احتمال يك و پنج درصد بر ويژگي هاي اندازه گيري شده تأثير معني داري داشت. افزودن 2 و 4 درصد جرمي بيوچار به خاك سبب افزايش مقدار فسفر (به ترتيب 35 و60 درصد)، پتاسيم (57 و 61 درصد)، نيتروژن (83 و 91 درصد)، pH (13 و 13 درصد) و قابليت هدايت الكتريكي خاك (EC) (13 و 57 درصد) شد. جرم مخصوص حقيقي خاك با افزودن 2 و 4 درصد جرمي بيوچار به خاك به‌ترتيب 13 و 21 درصد و جرم مخصوص ظاهري به‌ترتيب 11 و 22 درصد كاهش يافت. كاهش عمق آب آبياري و افزايش شوري آب باعث افزايش مقدار فسفر، پتاسيم، نيتروژن، pH و EC خاك شد. مقدار آب آبياري تأثير معني داري بر جرم مخصوص ظاهري و حقيقي نداشت اما شوري آب آبياري سبب افزايش معني دار جرم خصوص ظاهري و حقيقي خاك شد. اگر چه افزايش بيوچار به خاك باعث افزايش عناصر غذايي مورد نياز گياه در خاك شد اما با توجه به اين كه افزودن اين ماده آلي به خاك در سطوح زياد سبب افزايش قابليت هدايت الكتريكي خاك مي شود لذا استفاده از مقادير زياد بيوچار در خاك بايد با احتياط انجام شود.