بررسي زمينه‌ها، دلايل و پيامدهاي توسعه‌نيافتگي در استان كردستان (ارائه‌ي نظريه‌ي داده بنياد در حوزه كشاورزي)

هدف پژوهش حاضر بررسي زمينه‌هاي توسعه‌نيافتگي استان كردستان در حوزه‌ي كشاورزي مبتني بر نظريه‌هاي توسعه‌نيافتگي اقتصادي-اجتماعي، توسعه‌ي محلي و نظريه‌ي زمينه‌اي و همچنين ارائه‌ي راهكارهايي جهت فعال‌نمودن حوزه‌هاي پيشران توسعه‌ي استان و مانع‌زدايي از آن‌هاست. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر نظريه داده بنياد، ابزار گردآوري داده‌ها مصاحبه‌ي نيمه‌ساخت‌يافته با كارشناسان، نخبگان، فعالان و مسئولين حوزه‌ي كشاورزي استان كردستان و روش تحليل داده‌ها، تحليل مضموني است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه استان كردستان در حوزه‌ي كشاورزي در وضعيت توسعه‌نيافتگي قرار دارد؛ مدل پارادايميك توسعه‌نيافتگي كشاورزي استان كردستان اصلي‌ترين دستاورد اين پژوهش است. بر اساس اين مدل، توسعه‌نيافتگي كشاورزي استان ناشي از ارتباط مستقيم و دوسويه‌ي فعاليت‌هاي معيشتي و سنتي با فعاليت‌هاي مدرن و همچنين عدم توجه به ظرفيت‌هاي كشاورزي استان و عدم هماهنگي سازمان‌هاي متولي توسعه است. زمينه‌هاي توسعه‌نيافتگي كشاورزي را بايد در عواملي همچون قانون ارث‌بري و تقطيع اراضي و نظام سنتي كشاورزي جستجو كرد. ضعف در آموزش‌هاي مستمر، كمبود كارگاه‌هاي آموزشي و ترويجي، توان مالي ضعيف بخش خصوصي و مردمي در استان جهت سرمايه گذاري در اين حوزه، شرايط سخت‌گيرانه در ارائه وام و تسهيلات به كشاورزان، نبود فرهنگ مشاركت و سرمايه‌گذاري در بخش صنعت به ويژه صنايع كشاورزي و تبديلي در زمره عوامل مداخله‌گر نقش مهمي در فرايند توسعه‌نيافتگي در حوزه‌ي كشاورزي ايفا مي‌كنند. پيامدهاي اين وضعيت عدم‌توجه به صنايع تبديلي و برندسازي محصولات كشاورزي استان، پيشران نبودن اين بخش در توسعه استان و در نهايت به‌حاشيه‌راندگي ظرفيت‌هاي حوزه كشاورزي در فرآيند توسعه استان بوده‌اند. مهم‌ترين راهبردهاي خروج از اين وضعيت اتخاذ سياست‌ها و برنامه‌هاي توسعه‌اي (نه شعارگونه) در راستاي افزايش بهره‌وري توليد و تنوع‌بخشي به محصولات و فعاليت‌هاي كشاورزي خواهند بود.