اثر مقادير مختلف سولفات و كربنات كلسيم تحت جريان اشباع ماندگار بر جذب و نگهداشت باكتري سودوموناس فلورسنس در ستون هاي شن

انتقال و پالایش باكتری‌های بیماری‌زا در محیط‌های متخلخل و آب‌های زیر‌زمینی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در سال های اخیر بررسی عوامل مؤثر بر پالایش و انتقال باكتری‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش اثر مقادیر مختلف سولفات كلسیم و كربنات كلسیم بر جذب و پارامترهای پالایش باكتری سودوموناس فلورسنس در ستون‌های شنی تحت شرایط رطوبتی اشباع بررسی شد. چهار سطح صفر، 5 ،10 و 20 درصد كربنات كلسیم و سه سطح صفر، 5 و 10 درصد سولفات كلسیم در مخلوط با شن (25/0-15/0 میلی‌متر) به‌عنوان تیمارهای اصلی (به‌صورت فاكتوریل) و در قالب طرح كاملاً تصادفی در سه تكرار اعمال گردید. مخلوط‌های مذكور در سیلندرهای پیركس به طول 20 و قطر 7 سانتی متر ریخته و شرایط جریان اشباع ماندگار با شدت جریان یكسان در آنها ایجاد شد. سوسپانسیون با غلظت 106 باكتری سودوموناس فلورسنس در سانتی‌متر مكعب (C0) به‌صورت تزریق پله‌ای روی ستون‌ها اعمال شد. آزمایش تا خروج زه‌آب از زیر ستون برابر پنج حجم آب منفذی (PV) ادامه یافت. هنگام آبشویی، غلظت باكتری (C) در زه‌آب با فواصل 0/25PVاندازه گیری شد. پس از پایان آبشویی، فراوانی باكتری در لایه های 5-0، 10-5، 15-10 و 20-15 سانتی‌متر از ستون‌ها نیز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد كه اثر مقادیر كربنات كلسیم بر نگه‌داری و پالایش باكتری در لایه‌های 10-5 و 15-10 سانتی متری در سطح آماری 1 درصد و در لایه20-15 در سطح آماری 5 درصد معنی‌دار شد. هم‌چنین اثر مقادیر سولفات كلسیم در لایه های 15-10 و 20-15 سانتی‌متری در سطح آماری 5 درصد معنی‌دار شد. اثر متقابل سولفات كلسیم X كربنات كلسیم بر پالایش باكتری در لایه‌‌های 10-5 ، 15-10 و 20-15 سانتی متری در سطح آماری 1 درصد معنی‌دار گردید. نیمرخ غلظت باقی مانده و ضریب پالایش به خوبی نشان‌دهنده كاهش میزان پالایش باكتری با افزایش عمق در تیمارها بود. بنابراین می توان گفت معنی دار بودن اثر تیمارهای به‌كار رفته در لایه های سطحی نشان دهنده پالایش فیزیكی بیشتر در این لایه ها می باشد. بنابراین ظرفیت پالایش بالای كانی های كربناته و سولفاته می تواند از انتقال باكتری در محیط‌های متخلخل اشباع و به‌دنبال آن آلودگی آب های زیرزمینی بكاهد.