تاثير شرايط آزمايش مقدار ماده آلي رس و كربنات كلسيم خاك بر ميانگين وزني و مقاومت كششي خاكدانه ها در برخي از خاك هاي استان همدان

ویژگی‌های فیزیكی و شیمیایی خاك و شرایط آزمایش بر پایداری ساختمان خاك مؤثرند. در این پژوهش اثر شرایط آزمایش در كنار ویژگی‌های ذاتی بر پایداری خاكدانه‌های شماری از خاك‌های استان همدان به كمك روش الك تر و اندازه‌گیری مقاومت كششی خاكدانه‌ها بررسی شد. از دو شاخص میانگین وزنی قطر (MWD) و مقاومت كششی (Y) خاكدانه‌ها برای بیان پایداری ساختمان خاك استفاده شد. در روش الك تر و با استفاده از پیش-تیمار مرطوب كردن آهسته، سه زمان متفاوت (5، 10 و 15 دقیقه) الك‌كردن خاكدانه‌ها در آب به منظور اعمال تنش‌های مكانیكی- آبی در نظر گرفته شد. مقاومت كششی خاكدانه‌ها نیز در دو شرایط رطوبتی هوا-خشك و مكش ماتریك 500kPa به روش غیرمستقیم برزیلی اندازه‌گیری شد. با توجه به پایداری ساختمانی نسبتاً ضعیف خاك‌های همدان كه از ویژگی‌های مناطق خشك و نیمه‌خشك است، زمان‌های كوتاه الك كردن خاكدانه‌ها برای تشخیص تغییرات پایداری ساختمان ناشی از ویژگی‌های ذاتی مناسب‌تر بود. در بین ویژگی‌های مؤثر بر MWD، بیشترین نقش مربوط به ماده ‌آلی بود. از سه ویژگی ذاتی ماده آلی، رس و كربنات كلسیم كه اثر آنها بر Y خاكدانه‌ها بررسی شد، تأثیر ماده آلی به مراتب بیشتر از دو ویژگی دیگر بود. بالاترین ضریب تبیین (R2) برای رابطه Y خاكدانه‌ها با ویژگی‌های ذاتی خاك‌های مورد بررسی در مكش ماتریك 500kPa حاصل شد. نقش ماده آلی در این خاك‌ها در ایجاد خاكدانه های پایدار نسبت به سایر ویژگی‌های خاك بیشتر قابل توجه است. نتایج این پژوهش، زمان‌های كوتاه الك كردن (5 دقیقه در الك تر) و مكش ماتریك 500kPa را برای اندازه‌گیری مقاومت كششی برای ارزیابی پایداری ساختمان خاك‌های استان همدان توصیه می‌كند.