شيوه هاي نوين بازيابي گوگرد در صنايع نفت و گاز

كشور ايران با دارا بودن حدود 974 تريليون فوت مكعب گاز طبيعي در ابتداي سال 2007 ميلادي (حدود 16 درصد از ذخائر جهاني)، دومين دارنده ذخائر گاز طبيعي بشمار مي رود ]1[. بخش اعظم گازهاي مذكور حاوي سولفيد هيدروژن بوده و به اصطلاح ترش مي باشند. به همين جهت، تبديل سولفيد هيدروژن موجود در گاز طبيعي به گوگرد از اهميت ويژه اي در كشور ما برخوردار است. متاسفانه تمامي واحدهاي موجود بازيافت گوگرد1 پالايشگاه هاي گاز طبيعي كشور و حتي واحدهاي گوگردسازي در حال ساخت منطقه عسلويه، مبتني بر فرايند بسيار قديمي « كلاوس» مي باشند. فرايند مذكور به دليل نياز به كاتاليزورهاي ويژه نسبتاً گران قيمت بوده و به خاطر دارا بودن راندمان پايين بازيافت گوگرد باعث تخريب قابل توجه محيط زيست مي گردد. در اين مقاله، ضمن معرفي برخي تكنولوژي هاي نوين بازيافت گوگرد از قبيل روش هاي مبتني بر زيست فناوري (به كارگيري ميكروارگانيسم ها) و تجزيه حرارتي سولفيد هيدروژن، نسبت به بررسي فني - اقتصادي فرايند ترموليز سولفيد هيدروژن و مقايسه آن با فرايند متداول كلاوس اقدام شده است. در فرايند اخير، سولفيد هيدروژن مستقيماً تبديل به هيدروژن و گوگرد شده و توسط يك راكتور غشائي، اجزاي فوق الذكر از يكديگر جدا مي شوند. در اين روش، نه تنها مقدار بسيار ناچيزي گوگرد از طريق مشعل و به صورت اكسيد هاي مختلف گوگرد وارد محيط زيست مي شود؛ بلكه مقدار متنابهي گاز هيدروژن نيز توليد مي گردد كه مي تواند به عنوان يك منبع انرژي قابل اطمينان، پاك و سازگار با محيط زيست در صنايع مختلف نفت، گاز و پتروشيمي (مانند توليد متانول و آمونياك) و يا جهت سوخت خودرو مورد استفاده قرار گيرد. اگرچه در حال حاضر، اغلب فرايندهاي مذكور در مقياس آزمايشگاهي بوده و هنوز كاربرد صنعتي پيدا ننموده اند، ليكن پيش بيني مي شود كه فرايند تجزيه حرارتي سولفيد هيدروژن تا سال 2010 ميلادي به مرحله كامل تجاري شدن رسيده و جايگزين فرايند كلاوس در پالايشگاه هاي گاز دنيا شود.