منطق سينوي ابداعات و نوآوري ها

منطق سينوي ابداعات و نوآوري ها

چكيده منطق ارسطويي (منطق حملي) از طريق ترجمه مستقيم و بي‌واسطه آثار ارسطو، و منطق رواقي‌ـ‌‌ مگاري (منطق شرطي) با ترجمه غيرمستقيم و به واسطه برخي متون لاتيني جالينوس، اسكندر افروديسي و بوئتيوس مربوط به نخستين سده‌هاي ميلادي به جهان اسلام راه يافت. پس از دو قرن تلاش براي ترجمه، شرح، تقرير و تفهيم ميراث منطقي يونانيان، با ظهور ابن‌سينا «دوره ابداع و نوآوري» فرا رسيد. ابداعات منطقي و منطق‌هاي ابداعي ابن‌سينا، به ويژه دو نظريه «قياس اقتراني شرطي» و «موجهات زماني» كه با تلاش‌هاي دويست ساله بعدي تا زمان خواجه نصيرالدين طوسي به كمال و استواري رسيد، در سطحي است كه اين دوره از پژوهش‌هاي منطقي را مي‌توان دوره «منطق سينوي» يا «منطق سينايي» ناميد و بر اهميت و استقلال آن در مقايسه با مكتب ارسطويي و مكتب رواقي‌ـ مگاري تأكيد نمود. نگارنده در مقاله حاضر ضمن بيان اجمالي دو نظريه ياد شده، دلايل خود را در تثبيت و اثبات ايده « منطق سينوي» ارائه مي‌كند.

Avicennian Logic, Innovations and Novelties Lotf-allah Nabavi Abstract Aristotelian logic (predicative logic) through direct translation and by virtue of Aristotle’s works, and Stoic – Megarian logic (conditional logic) through indirect translation and by virtue of some Latin texts of Galen, Alexander of Aphrodisias and Boethius belonging to the early centuries of Christion era was introduced into Islamic world. After two centuries of attempt to translate, exposition, ulterance and understanding the Greek logical heritage, with Ibn Sina “the period of innovation and originality” began. Ibn Sina’s logical innovations and logics of innovation, in particular the two theories of “conjunctive syllogism” and “temporal modalities” that by attempts in two hundred later until khaje Nasir al _ Din tusi came to such a perfection and solid foundation that this period of logical investigations can be called as “Avicennian logic” or “logic of Ibn Sina” and one should emphasize on its importance and independence in comparison to Aristotelian and Stoic-Megarian schools. In the present article the author besides giving a brief treatment of the two above – mentioned theories, presents his reasons for proving of the idea of “Avicennian logic”.