هرمنوتيك و اصول فقه: نگاهي به انواع قصدي گرايي در غرب و مقايسه آن با ديدگاه تفسيري اصوليان شيعه

هرمنوتيك و اصول فقه: نگاهي به انواع قصدي گرايي در غرب و مقايسه آن با ديدگاه تفسيري اصوليان شيعه

نظريه معروف در زمينه معنا و تفسير متن، «قصدي گرايي» ناميده مي شود كه مي گويد: «معنا يا تفسير يك اثر، با نيت صاحب اثر، مرتبط بوده يا توسط آن تحديد و تعيين مي گردد». در اين جستار، ابتدا مهم ترين اقسام قصد و نيت، بررسي شده‌اند، از جمله: 1) قصد روان شناختي و قصد پديدارشناختي؛ 2) قصد معنايي، قصد مقوله اي، و قصد انگيزشي؛ 3) قصد واقعي و قصد فرضي؛ 4) قصد دروني و قصد بيروني. سپس، انواع مختلف قصدي گرايي، از يكديگر متمايز گشته و توضيح داده شده اند. قصدي گرايي مي تواند تقسيم شود به: (1) قصدي گرايي معنايي و قصدي گرايي تفسيري؛ (2) قصدي گرايي واقعي و قصدي گرايي فرضي(قصدي گرايي واقعي، شامل هر يك از (الف) افراطي يا (ب) معتدل، و قصدي گرايي فرضي، شامل هر يك از (الف) اصلي يا (ب) عصري)؛ (3) قصدي گرايي انحصاري و قصدي گرايي شمولي. در پرتو اين تمايزها، نقاط اشتراك و اختلاف دو ديدگاه قصدي گرايي غربي و قصدي گرايي شيعي، روشن گرديده است.

The famous theory concerning the meaning and interpretation of text is called "intentionalism" which says: “The meaning or interpretation of a work is related to the intention of the creator of the work or is delimited and determined by it.” In this article, first, the most important intentions are examined, including: 1. Psychological intention and phenomenological intention; 2. Semantic intention, categorical intention, motivational intention; 3. Real intention and hypothetical intention; 4. Inner intention and outer intention. Then, different types of intentionalism are distinguished from each other and explained. Intentionalism can be divided into: 1. Semantic intentionalism and exegetical intentionalism; 2. Real intentionalism and hypothetical intentionalism (real intentionalism includes any of A. extremist or B. moderate; and hypothetical intentionalism includes any of A. main or B. epochal); 3. Exclusive intentionalism and inclusive intentionalism. In light of these distinctions, the commonalities and differences of Western intentionalism and Shi‘i intentionalism are clarified.