حزب و تحزّب در انديشه اسلامي

حزب و تحزّب در انديشه اسلامي

حزب و تحزّب در معاني متأخّر، پديده اي جديد و از ديدگاه فقهي، مسأله اي نوظهور در جامعه و فرهنگ شيعي است ودر انديشه ديني پيرامون مقبوليّت و يا مطروديّت آن، ابهام¬ها، دغدغه هاو ديدگاه هاي متعدّد وبعضاً متنافري وجود دارد. درتبيين موضوع تحزّب در انديشه اسلامي ؛ يا تلاش شده است در منابع قرآني و روايي و سيرة معصومين و تاريخ صدر اسلام به دنبال ما بازاهاي حزب و تحزّب باشند و يا آنكه سعي كنند حزب و تحزّب را به عنوان امري جديد و مستحدثه تلقّي كرده و بنا به كاركردهاي مثبت و عقلاني آن، و ملازمت شرع با عقل، جواز مشروعيت براي اين پديدة مدرن سياسي را صادر كنند. در اين پژوهش، ضمن توجّه به اين دو چارچوب روشي، - ضمن ارجح دانستن رويكرد دوم – ابتداء جايگاه حزب و تحزّب در قرآن بررسي شده و سپس ديدگاه و استدلالات مخالفين و موافقين با مشروعيت ديني تحزّب مورد بحث قرار مي گيرد و بر ديدگاه «موافقت معتدل» صحّه گذاشته مي شود.

Party and partisanship, in modern meaning, are new phenomena and, from the jurisprudence point of view, newly-emerged issues in Shi‘a community and culture. In religious thought, there are ambiguities, uncertainties and sometimes varied and even conflicting viewpoints concerning their acceptance or rejection. In elucidation of partisanship in Islamic thought, it is either attempted to seek for its equivalent in the Qurʹan and hadith sources, the sira of the Infallible Imams and the early history of Islam, or to regard party and partisanship as modern and newly-arisen issues and according to their positive and intellectual functions and due to the concomitance of religious law with intellect, to issue legitimacy license for this modern political phenomenon. Considering these two methodological frameworks – with preference of the second – the present paper first studies the status of party and partisanship in the Qurʹan, and then discusses the viewpoints and arguments of the proponents and opponents of the religious legitimacy of partisanship and endorses the "moderate consent" viewpoint.