« راه چنين است و ديگر نيست » نقد امكان بازشناسي رويكرد كثرت گرايانه ديني در تعاليم جيني و بودايي

« راه چنين است و ديگر نيست » نقد امكان بازشناسي رويكرد كثرت گرايانه ديني در تعاليم جيني و بودايي

استفاده برخي فيلسوفان دين در مباحث كثرت گرايي ديني، از حكايت معروف «فيل شناسي كوران» كه در اصل، در متون جيني و سپس در متون بودايي آمده، مي تواند به اين بدفهمي بينجامد كه در آموزه هاي جيني و بودايي، امكان استنباط مفهومي از كثرت گرايي ديني هست يا دست كم در اين اديان، زمينه هايي از قول به كثرت گرايي ديني قابل بازشناسي است. در اين مقاله، كثرت گرايي در اين معنا مد نظر است كه تنوع و تكثر ديني موجود در عالم محصول خطاهاي گوناگون بنيادگذاران و صاحبان اديان مختلف نيست، و پيروان هر دين، بنابر روش خاص خود در كشف حقيقت، مي توانند واقعا به حقيقت دست يابند و از اين رو، صاحب هيچ ديني نمي تواند معتقد باشد كه فقط او كه به حقيقت نهايي دست يافته و ديگران، در صورتي كه از روش پيشنهادي ديني او، تبعيت نكنند، بر خطا رفته اند. در اين مقاله با بررسي مباني معرفت شناسي جيني و بودايي معلوم مي شود كه در هر دو دين، معرفت هاي ناقص، در برابر معرفتي مطلق و كامل قرار داده مي شوند و شناخت كسي كه به مرحله نهايي معرفت مي رسد، از همه معرفت هاي ناقص، برتر است و نسبي بودن معرفت را پاياني هست و كسي كه "راه" را به درستي طي كند، از قيد معرفت هاي ناقص و نسبي مي تواند رها شود. از سوي ديگر در اين مقاله نشان داده مي شود كه در آموزه هاي اصلي هيچ يك از اين دو دين، و در اقوال بنيان گذاران و معلمان طريقت آنها، هيچ مفهومِ روشني از كثرت گرايي ديني را نمي توان باز شناخت.

Employment of the fAmous story of "the Blind Men And the ElephAnt" by some philosophers of religion in religious plurAlism discourses, which is originAlly brought up first in the texts of JAinism And then Buddhism, cAn leAd to the misunderstAnding thAt it is possible to infer religious plurAlism in the teAchings of JAinism And Buddhism, or At leAst some bAckgrounds for referring to plurAlism Are recognizAble in these religions. In this Article, plurAlism is intended to meAn thAt religious vAriety And plurAlity existing in the world is not the consequence of vArious errors by the founders And Authorities of different religions, And thAt the followers of Any religion, According to their own procedure of discovering truth, cAn reAlly AttAin the truth And thus, the Authority of no religion cAn believe thAt only he hAs AttAined the ultimAte truth And others, if not follow his suggested religious procedure, hAve gone wrong. While exAmining the epistemologicAl foundAtions of JAinism And Buddhism, it will be clArified in this Article thAt in both of these religions incomplete cognitions (mA‘Arif) Are plAced before An Absolute And perfect cognition And thAt the knowledge of the one who Achieves the finAl stAge of cognition is Above All incomplete cognitions. Furthermore, it is stAted thAt there cAn be An end to the relAtivity of cognition And the one who rightfully fAres the "wAy" cAn get rid of the incomplete And relAtive cognitions. On the other hAnd, it is shown in this Article thAt no cleAr concept of religious plurAlism cAn be recognized in the mAin teAchings of eAch of these religions And in the sAyings of their founders And teAchers of the pAth.