بررسي خصوصيات كمي، كيفي و وضعيت زادآوري گياه نمدار Tilia platyphyllos Scop. در جنگل‌هاي گرگان (گرمابدشت و قرن‌آباد)

The Evaluation of quantitative and qualitative characteristics and Tilia platyphyllos multiplication (regeneration) in Gorgan woods (Garmabdasht and Gharnabad)

گياه نمدار از گونه‌هاي بسيار با ارزش جنگل‌هاي شمال ايران به شمار مي‌رود. با توجه به اهميت اين گياه، بررسي ويژگي‌هاي كمي و كيفي، وضعيت زادآوري و انتخاب بهترين رويشگاه از جمله اهداف مهم اين پژوهش مي‌باشد و براي رسيدن به ‏اين هدف، دو رويشگاه جنگلي گرمابدشت و قرن‌آباد در شهرستان گرگان در نظر گرفته شده‌اند كه در هر يك از رويشگاه‌ها‏، چهار قطعه نمونه، هر يك به مساحت يك هكتار و به شكل مربع براي انجام مطالعه انتخاب شد. در هر قطعه نمونه، ويژگي‌هاي كمي (شامل تعداد در هكتار، ارتفاع كل، ارتفاع دوشاخگي، ارتفاع اولين شاخه، ارتفاع شروع تاج، قطر تاج و قطر برابر سينه) و ويژگي‌هاي كيفي (شامل درصد پيچيدگي، خميدگي، تقارن تاج و تاج ‌پوشش) و نيز وضعيت زادآوري در ارتباط با نمدار اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه نمدار در دامنه گسترده‌اي از شرايط محيطي انتشار دارد. نتايج تجزيه و تحليل آماري با آزمون T.Test‌ و استفاده از نرم‌افزار Spss نشان داد كه ويژگي‌هاي كمي تعداد در هكتار، ارتفاع كل، ارتفاع دوشاخگي، ارتفاع شروع تاج و قطر تاج در دو رويشگاه اختلاف معني‌داري نداشتند، اما قطر برابر سينه و ارتفاع اولين شاخه اختلاف معني‌داري نشان دادند. ويژگي‌هاي كيفي درصد پيچيدگي، خميدگي، تقارن تاج و تاج پوشش تفاوت معني‌داري نداشتند. نتايج وضعيت زادآوري دو رويشگاه نشان داد كه زادآوري پايه‌هاي نمدار با ارتفاع كم‏تر از 3/1 متر تفاوت معني‌داري نداشتند، اما پايه‌هاي با ارتفاع بيش‏تر از 3/1 تفاوت معني‌داري نشان دادند. در مجموع به نظر مي‌رسد كه منطقه‏ي قرن‌آباد از نظر ويژگي‌هاي كمي، محل مناسب‌تري براي رويش نمدار نسبت به منطقه‏ي گرمابدشت مي‌باشد، ولي‏ از نظر زادآوري منطقه‏ي گرمابدشت نسبت به منطقه‏ي قرن‌آباد مناسب‌تر است.

Tilia is a very valuable species of north woods of Iran. To regarding the importance of Tilia, the evaluation of quantitative and qualitative characteristics, multiplication and selecting the best site are main purposes of this study. Thus, the wood sites, Garmabdasht and Gharnabad, in Gorgan, were chosen. In each site four ha square sampling area were selected. The factors measured in each sampling area are: quantitative characteristics (number per ha, total height, dichotomous ramification height, the first branch height, the crown initiation height, crown diameter and diameter against chest), qualitative properties (canopy, crown symmetry, bending and convolution percentage) and Tilia multiplication. Tilia spreads in a wide range of environmental conditions was observed. The data, analyzed by T. Test and Spss statistical software showed no significant difference between number per ha, total height, dichotomous ramification height, crown initiation height and crown diameter but significant difference between diameter against chest and the first branch height in both sites. No significant difference was shown between qualitative properties (canopy, crown symmetry, bending and convolution percentage). Multiplication data in both sites indicated that Tilia multiplication was insignificant between plants lower than 1.3m but it was significant between ones higher than 1.3m. Continental studies of evaluated regions indicated that there are humid climate with moderate winter in Garmabdashtʹs wood and humid climate with cool winter in Gharnabadʹs wood. Eventually it seems that regarding quantitative characteristics, Gharnabad is a more suitable site than Garmabdasht for Tilia growing, but Garmabdasht is better for multiplication than Gharnabad.