استفاده از آزمون‌هاي بنيه بذر، مدل رگرسيوني چند متغيره و تجزيه عليّت براي اندازه‌گيري ميزان استقرار نهايي گياهچه ارقام لوبيا قرمز

The application of Seed vigour test,multiple regression model and path analysis for estimating final standing of Red bean(phaseolus vulgaris L.) cultivars plantlet

براي تعيين روابط بين تعدادي از آزمون‌هاي بنيه بذر (Seed Vigour)با درصد سبز مزرعه و تعيين روابط علت و معلولي بين آن‌ها و در نهايت به دست آوردن مدل رگرسيوني كه بتواند درصد سبز مزرعه را پيش‌بيني كند، آزمايش‌هايي روي شانزده رقم لوبيا قرمز شامل LQk-29،KIP31،AND-1007، D-18083،DOR-364،AND-925،MOC-59،MCD-2004،DOR-476،DCD2004RAB-58،RAB-484،RAB-505،XAN-194،RAP-50، GOLI و NAZ با استفاده از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار انجام شد. به دنبال كاشت مزرعه‌اي و اندازه‌گيري در صد سبز شدن مقداري از بذرها، هر يك از ارقام با استفاده از طرح كاملاً تصادفي در چهار تكرار براي تحقيق‌هاي آزمايشگاهي تحت آزمون‌هاي بنيه بذر مانند آزمون سرما (CT)، پيري تسريع شده (AA) ، T4 ، T7 ، EE ،WE، 100WS ،WE/WS ، LE/LS ، ECSو ECW قرار گرفتند. نتيجه به دست‌ آمده نشان داد، در شرايط كاشت بذر‌هاي مادري در مزرعه، قرار گرفتن متغيرهاي مستقل AA وWE/WS ضمن معني‌دار شدن در سطح 1% به ترتيب با ضرايب برآورد شده 00458011/0 و 2569/10 و عرض از مبدا (b0) 2311/0 موفق به پيشگويي 42% از تغييرات درصد سبز مزرعه شدند. علاوه بر موارد نام‌برده شده، براي بررسي اثرهاي مستقيم و غيرمستقيم متغيرها و صفت‌هاي مرتبط با بنيه بذر از روش تجزيه عليّت ‌‌(path analysis) استفاده شد. نتيجه بررسي نشان داد از بين صفت‌ها و متغيرهاي مستقل مورد آزمون بيش‌ترين همبستگي درصد سبز مزرعه 16 رقم بذر‌هاي مادري مربوط به متغير مستقل AA و به ميزان 588/0 بود. اثر مستقيم اين صفت به ميزان 472/0 و در سطح يك درصد معني‌دار بود. اين امر نشان داد همبستگي قابل توجهAA بيش‌تر به دليل اثر مستقيم قابل توجه آن بوده و اثر غير مستقيم از راه ساير صفت‌ها، غير معني‌دار و نقش چنداني ندارند. همبستگي متغير كارايي جوانه‌زني (EE) بر درصد سبز مزرعه نيز با 487/0 در سطح يك درصد معني‌دار شد، هر چند بر خلاف AA دليل بالا بودن اين همبستگي اثر مستقيم نبوده و اثر غير مستقيم از راه متغيرهايي مانند AA با 271/0 نقش بارزتري دارد.

In order to study the relationship between Seed vigour tests , field emergence (FE) standing plantlet and to determine the cause and the effect relationship between them and finding multiple regression model for estimating field emergence, this study conducted on 16 Red bean cultivars contain : LQk-29, KIP31,AND-1007, D-18083, DOR-364, AND-925, MOC-59, MCD-2004, DOR-476, DCD 2004 RAB-58, RAB-484, RAB-505, XAN-194, RAP-50, GOLI NAZ in the base of randomized complete block design for field emergence and completely randomized design for laboratory experiment in 4 replication . some vigour tests as Ccold Test(CT), Accelerated Aging test(AA), T4, T7 , EE , WE , WS , WE/ WS , LE/ LS , 100WS , ECS , ECW were done . The results showed that, in the case of mother seeds planted in field standing ,2 independent variables AA and WE/WS had significant effect at 1% level and their estimated coefficient were 0.00458011 , 10.2569 and (b) amount calculated 0.2311 . This model predicated %42 of field emergence. Direct and indirect effect relations were studied by Path analysis . The results indicated that, among characters and independent variables in 16 cultivars , AA with 0.558 had maximum correlation with FE . Its direct effect was 0.472 and showd significant effect at %1 level .It seemed that, this high correlation due to direct effect and other indirect effects did not showed significant effect and important rule .Correlation between EE and FE with 0.487 had significant difference at %1 level , but opposite to AA character , direct effect of EE was not the reason of this high correlation and indirect effects by AA with 0.271 were more important.