بررسي فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني و نيترات ردوكتازي سويا و گندم در پاسخ به عصاره آبي كلزا تحت شرايط هيدروپونيك

The Study of the antioxidant enzymes activity and nitrate reductase in wheat and soybean in response to aqueous extract of canola in hydroponic culture

آللوپاتي پديده‌اي است كه طي آن برخي ازگونه‌هاي گياهي با آزاد كردن مواد شيميايي خاص، از جوانه‌زني و رشد و نمو ديگر گونه‌هاي گياهي جلوگيري به عمل مي‌آورند. هدف از پژوهش حاضر بررسي اثر آللوپاتيكي كلزا (رقم هايولا 401) بر فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني كاتالاز، پراكسيداز و نيترات‌ردوكتاز در دو بخش هوايي و زيرزميني گياه گندم (تك‌ لپه) و سويا (دو لپه) تحت شرايط هيدروپونيك مي‌باشد. از اين رو در سال 1385 در آزمايشگاه تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرگان دانه رست‌هاي 4 روزه سويا (رقم گرگان 3) و گندم (رقم كوهدشت) در محيط كشت هوگلند (شاهد) و محيط كشت هوگلند و عصاره آبي كلزا (تيمار) به مدت 8 روز بر اساس طرح كاملاً تصادفي تيمار شدند و آناليزهاي مورد نظر بر اساس آزمون دانكن و با در نظر گرفتن 4 تكرار براي هر تيمار انجام شد. مطابق نتايج به دست آمده تحت تاثير عصاره آبي كلزا، فعاليت آنزيم كاتالاز و پراكسيداز در اندام هوايي و زيرزميني سويا كاهش معني‌داري يافت. بدين معني كه فعاليت كاتالاز در ريشه از 765/1 در شاهد به OD min-1 g-1fw 384/1 در تيمار، در ساقه از به ميزان 365/1 در شاهد به OD min-1 g-1fw 258/1 در تيمار و در لپه از 105/1 در شاهد به OD min-1 g-1fw 985/0 در تيماركاهش يافت. فعاليت پراكسيداز نيز در ريشه از ميزان 402/2 در شاهد به OD min-1 g-1fw 126/2 در تيمار، در ساقه از 0284/0 در شاهد به OD min-1 g-1fw 0108/0 در تيمار، در لپه از 576/0 در شاهد به OD min-1 g-1fw 486/0 در تيمار روند نزولي را طي نمود. در گياه گندم تنها از فعاليت پراكسيداز ريشه كاسته شد (از ميزان 402/2 در شاهد به OD min-1 g-1fw 126/2 در تيمار) و كاتالاز ريشه روند افزايشي را طي نمود (در شاهد از 102/8 به OD min-1 g-1fw 136/9 در تيمار). فعاليت نيترات ردوكتاز ريشه در شاهد از 891/6 به MNo-2 g-1.h-1? 41/7 در تيمار و در ساقه سويا در ساقه نيز از 893/6 در شاهد به MNo-2 g-1.h-1? 925/7 در تيمار افزايش يافت؛ در حالي كه در لپه ميزان فعاليت آنزيم در شاهد از652/10 به MNo-2 g-1.h-1? 382/7 در عصاره كاهش يافت. در مورد گندم فعاليت اين آنزيم در ريشه روند صعودي معني‌داري را طي كرد (در شاهد از 32/10به MNo-2g-1.h-1? 32 /47 در تيمار). در مجموع بيش‌ترين اثر عصاره آبي كلزا بر افزايش فعاليت آنزيم نيترات‌ردوكتاز ريشه گياه گندم به ميزان 5/4 برابر بود.

Allelopathy is a phenomenone that according to it some of the plant species release special chemical compounds and by this way inhibit germination and growth in other plants. Thus in 2006 and in research laboratory of the Islamic Azad University Gorgan branch the allelopathic effect of canola {Brassica napus L.cv Hyola 401) on catalase , peroxidase and nitrate reductase activity in shoot and root of wheat (monocotyledon) and soybean (dicotyledon) in Hoagland culture was studied . 4-day-old seedling of wheat (cv Kohdasht) and soybean (cv Gorgan 3) were treated by Hoagland culture (control) and Hoagland culture with aqueous extract of canola (treatment) based on completely randomized design during 8 days and analyses was done according to the use of Duncan test with 4 repetition.. According to the results, aqueous extract of canola decreased catalase , peroxidase activity in soybean shoot and root while in wheat peroxidase activity in root decreased and catalase activity in shoot increased . Nitrate reductase activity in soybean shoot and root in presence of canola aqueous extract increased and in cotyledonds decreased while in wheat root increased significantly.