آينده‌پژوهي؛ رهيافتي نو در مديريت جامع حمل و نقل شهري

Prospectivism: A New Approach in Urban Transport Management

پيچيدگي مسايل حوزه ‌حمل و نقل در شهرها، سبب شده است تا تحقيقات و مطالعات كارشناسان و برنامه‌ريزان در ارائه راه‌حل‌ها، همواره يك گام عقب مانده و عمدتاً دنباله‌روي مسايل اين حوزه باشد. در اين ميان مديران شهري براي حل مسائل اين حوزه، تدابير و سياست‌هاي گوناگوني به كار مي‌گيرند كه ‌غالباً به‌صورت مسكّن‌هاي مقطعي، اندك زماني معضلات را التيام مي‌بخشد، لكن به ‌دلايل متعدد، كارآمدي اين سياست‌ها همواره ‌از سوي مردم و منتقدان با چالش‌هاي جدي مواجه ‌است، به‌گونه‌اي كه ‌درحال حاضر مديران و برنامه‌ريزان اين حوزه ‌متقاعد شده‌اند كه ‌بسياري از سرمايه‌گذاري‌ها به‌خصوص در زير سيستم‌هاي مديريت حمل و نقل شايد باعث بهبود مقطعي در وضع حمل و نقل شهرها شود، و لكن راهكاري براي دست‌يابي به ‌شرايطي مطمئن و پايدار نخواهد بود، بلكه ‌آنچه ‌نياز است تجديدنظر در رويكردهاي كلانِ مديريتي و به‌كارگيري ابزارهاي جديد در برنامه‌ريزي است. ابزارهايي كه‌ويژگي‌هاي موج‌سوم مديريت (تغيير براي انطباق با محيط آينده) در آن معنا ‌يابد. در اين مقاله‌ ضمن طرح و بررسي دو چالش عمده ‌موجود در برنامه‌هاي مديريت جامع حمل و نقل شهري، دانش آينده‌پژوهي را به‌عنوان رهيافتي نوين، كه‌ مي‌تواند براي حل معضلات حمل و نقل كارساز باشد، معرفي مي‌كنيم و با تبيين قلمروهاي مطالعاتي آينده‌پژوهي، كم و كيف تاثيرات آن بر حمل و نقل شهري و زمينه‌كاربرد اين علم در مباحث حمل و نقل را بيان خواهيم نمود. هم‌چنين ضمن معرفي اصول، تعاريف اساسي و مفاهيم اوليه‌ علم آينده‌پژوهي با بياني ‌ساده ‌و مختصر، برخي از مهم‌ترين انواع روش‌هاي مطرح آينده‌پژوهي نيز بيان خواهد شد. در ادامه ‌نيز با ارائه‌الگو، راهكاري مناسب براي كاربردي نمودن استفاده ‌از اين علم نو در زمينه‌ حمل و نقل ارائه‌ مي‌شود.

The complexity of transport issues in cities has nowadays perplexed experts and planners. A variety of policies and decisions adopted by municipal executives to solve the problem has just provided temporary solutions, the efficacy of which has been excoriated by critics, as well as many citizens. Managers and planners have come to the conclusion that most investments, especially those allocated to the transportation management subsystems, although resulting in improvements in the short-run, cannot culminate in a sustainable situation. Scrutinizing the two main challenges existing in comprehensive management plans for urban transportation, the paper introduces a prospective approach as a new strategy in order to solve transportation problems. Similarly, while explaining some of the significant procedures for prospectivism, the papers introduces its maxims, essentials, and basic terms and concepts. Finally, a proper approach is proposed for applying futurology in transportation.