نقش اكوتوريسم در توسعه پايدار شهري و روستايي (نمونه موردي جزيره قشم)

The Role of Eco-Tourism in Urban & Rural Sustainable Development (case study: Qeshm Island)

انجام فعاليت هاي گردشگري كه مشاغل گوناگوني راهم به دنبال دارد در هر كشوري به عنوان بخشي از فعاليت هاي اقتصادي، در كنار بخش هاي صنعت وكشاورزي موجب رونق و پيشرفت اجتماعي- اقتصادي آن كشور مي گردد. اكوتوريسم وسيله اي براي تحقق اهداف پايداري توسعه مي باشد، زيرا راهكارهاي مشابهي را براي رفع مشكلات فعلي ارايه مي دهد. ايران يكي از پرجاذبه ترين كشورهاي جهان است كه از لحاظ تنوع اقليمي و آثار باستاني و تمدني در رده كشورهاي برتر جهان است، اما متاسفانه از لحاظ جذب اكوتوريسم و درامد حاصل از آن داراي جايگاه شايسته اي نيست. با برنامه ريزي منسجم و سيستمي مي توان كشور را از ركود اقتصادي و وابستگي به نفت نجات داد و زمينه را براي اشتغال بيشتر و حفظ ذخاير و منابع ملي آماده نمود، اين در حالي است كه اكوتوريسم بالاترين كارايي و اثر بخشي در استفاده از توانايي هاي طبيعي و فرهنگي را دارد كه در عين استفاده كارامد و ايجاد زمينه براي اشتغال و درامد زايي كم ترين تاثير منفي را بر محيط زيست وارد مي كند و ابزاري مناسب براي توسعه متوازن به ويژه در كشورهاي در حال توسعه مي باشد. گرايش و حمايت ساكنان يكي از مولفه هاي كليدي در رويكرد توسعه پايدار گردشگري محسوب مي شود. ورود گردشگران به هر منطقه منجر به ايجاد اشتغال در سطح كلان شده كه زمينه را براي توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مهيا مي نمايد. در اين مقاله سعي شده به توسعه جزيره قشم(روستاها وشهرهاي جزيره قشم) كه از جنبه اكوتوريسمي از حساسيت خاصي در همه ابعاد اكولوژيك، اقتصادي و سياسي برخوردار است، پرداخته شود. اين جزيره بزرگ ترين جزيره ايراني خليج فارس است كه نزديك ترين آنان به ساحل نيز مي‌باشد. توسعه پايدار جزيره با توجه به ماهيت جزيره‌اي بودن آن از نظر اكولوژيكي و حضور اكوسيستم هاي خاصي چون جزاير مرجاني، جنگل‌هاي حرا و اراضي خاص و وسيع داخلي آن در كنار روند نابسامان توسعه گذشته، مستلزم دقت خاصي است كه بايد حتماً بر شناخت دقيق وضعيت موجود از همه نظر، برنامه ريزي و مديريتي مستمر از نظر محيط زيست مبتني باشد.

Eco-tourism has long been considered a means of achieving economic and social development. More specifically, it has been widely promoted as an effective source of income and employment, particularly in peripheral urban and rural areas where traditional agrarian industries have declined. Eco-Tourism helps to develop the rural economy and, in particular, plays an important role in creating a value added commercial channel for local production .By integrating local products or cultural attributes into eco-tourism, rustic flavored of tourism has also helped to shape the emerging form of eco-tourism .Nevertheless, the scale of the tourism that is promoted in rural areas is diverse and varies in nature. Iran, benefiting from different ecosystems, and has a good tourist potential. The climatic variations combined with natural ecosystems and landscapes in Iran create unique natural scenery. Climate change and population growth and a number of established tourism destinations have also turned to eco-tourism in order to diversify their tourism products and markets, and to spread the benefits of tourism away from the coastal resorts into the hinter land. Qeshm Island is one of the largest Iranian island in the Persian Gulf region which has a long warm and humid. The Qeshm island with its natural attractions, live corals (coral island), sandy beaches, Hara sea forest (mangroves), Tala wells, Banyan tree and many other interesting sites have created unique complex for tourism and Eco- tourism, which is incomparable in Persian Gulf. This study focuses on the applying sustainable development thinking in the case of eco- tourism. The aim of this research is to present the environment management for ecotourism development in Qeshm Island.