مقايس? كاربرد انواع روش‎هاي ارزيابي دسترس‎پذيري وب‎سايت‎ها (مطالع? موردي: وب‎سايت وزارتخانه‌هاي دولت جمهوري اسلامي ايران)

مقايس? كاربرد انواع روش‎هاي ارزيابي دسترس‎پذيري وب‎سايت‎ها (مطالع? موردي: وب‎سايت وزارتخانه‌هاي دولت جمهوري اسلامي ايران)

هدف: هدف مقال? حاضر، بررسي مقايسه‌اي انواع روش‌هاي ارزيابي دسترس‌پذيري وب‎سايت‌ها و بررسي نتايج مطالع? موردي وب‎سايت وزارتخانه‌هاي دولت جمهوري اسلامي ايران به‎منظور نشان دادن نقاط قوت، ضعف و تفاوت يافته‌هاي ارزيابي در هر يك از روش‌هاي دسترس‎پذيري وب‎سايت‎ها مي‌باشد. روش: در اين مقاله، ابتدا پ‍ژوهش‌هاي انجام شده در زمين? دسترس‎پذيري وب‎سايت‎ها مرور و مورد بررسي قرار گرفته ‌است. در بخش بعد، مروري بر روش‌هاي ارزيابي دسترس‌پذيري و مقايس? مزايا و معايب هر يك از اين روش‌ها انجام شده است. در پايان، نتايج ارزيابي دسترس‌پذيري وب‎سايت وزارتخانه‌هاي دولت جمهوري اسلامي ايران (21وزارتخانه) بر اساس روش‌هاي ارزيابي دستي،‌ ارزيابي خودكار و ارزيابي تجارب كاربران مورد مقايسه قرار گرفته است. ارزيابي دستي با استفاده از 12 شاخصِ استخراج شده از خط‎مشي دسترس‌پذيري محتواي وب كه به‎وسيل? كنسرسيوم وب جهان‌گستر ارائه شده است، انجام شد و ارزيابي تجارب كاربر نيز از طريق روش پيمايش بر اساس گروه‌هاي كانوني و پاسخ به سؤال پرسشنامه صورت گرفت. ارزيابي خودكار نيز به‎وسيل? نرم‎افزار خودكار وب‎اِگزَكت صورت پذيرفت. يافته‎ها: با توجه به يافته‌هاي متفاوت اين سه روش ارزيابي مي‌توان گفت كه از ابزارهاي ارزيابي خودكار فقط مي‌توان براي شناسايي خطاهاي وب‎سايت‌ استفاده نمود زيرا اين نرم‎افزارها به‎طور دقيق، سياهه‎اي از خطاهاي هر يك از اولويت‌ها را ارائه مي‌كنند و راهنماي توسعه‎دهندگان وب‎سايت براي اصلاح خطاها مي‌باشند. نتايج ارزيابي تجارب كاربر نيز به‎تنهايي مفيد واقع نمي‌شود زيرا ممكن است برخي نظرات شخصي و سليقه‌اي نتايج ارزيابي را تغيير دهد. در روش ارزيابي دستي نيز با وجود نيروي انساني متخصص، تفسير خطاها و ارائه پيشنهادهاي عملي امكان‌پذير است بنابراين با توجه به تفاوت فاحشي كه در يافته‌هاي اين سه روش ارزيابي در پژوهش فوق ديده شد، به‎كار بردن روش ارزيابي يكپارچه كه تركيبي از سه روش ارزيابي مي‌باشد، مورد تأييد قرار گرفت. اصالت/ارزش: تاكنون تحقيقي كه به‎صورت مقايسه‎اي روش‎هاي ارزيابي دسترس‎پذيري وب‎سايت‎ها را ارزيابي كرده باشد، انجام نشده است. اين تحقيق علاوه بر مقايس? نظري روش‎هاي موجود، به‎صورت عيني نيز كاركرد روش‎هاي مورد نظر در يك مطالع? عيني را گزارش مي‎كند.

Purpose: The present research aims to comparatively study different methods for evaluating the accessibility of websites and analyze the results of case study concerning websites of ministries of Iranian government, in order to indicate the strengths, weaknesses, and differences in evaluation findings by applying each of website accessibility methods. Methodology: In this paper, initially the previously performed studies regarding websites’ accessibility have been reviewed. In next section, a survey was made on methods for accessibility evaluation, as well as comparison of advantages and drawbacks of each method. Finally, results of accessibility evaluation on websites of ministries of Iranian government (including 21 ministries) have been compared based upon manual evaluation methods, automatic evaluation methods, and evaluation of clients’ experiences. Manual evaluation was carried out using 12 indices extracted from web content accessibility guidelines (WCAG) provided by worldwide web consortium: W3c/wai 1.0. Also, evaluation of clients’ experiences was accomplished by survey based on focus groups and replying the questionnaire. Automatic evaluation was achieved by Webxact automatic software. Findings: Considering different findings of these three evaluation methods, it can be stated that automatic evaluation tools can be utilized only for recognition of websites’ errors, since these software precisely provide a list of errors for each priority and are website developers’ guide for correcting the errors. Results of merely evaluating client’s experience are not useful, as some personal opinion may change the results. If human experts would be present, interpretation of errors and making practical suggestions are possible in manual evaluation method. Therefore, considering the remarkable difference observed between findings of these three evaluation methods, use of an integrated evaluation method including the three aforementioned ones was confirmed. Originality/Value: No research has so far comparatively evaluated the methods for evaluation of websites’ accessibility. Besides theoretical comparison of the existing methods, the present research reports in an objective manner the application of mentioned methods in an objective study.