تعيين تغييرات مكاني و زماني آلودگي هاي منواكسيدكربن و ذرات معلق با استفاده از تكنيك‌هاي GIS در شهر تهران

تعيين تغييرات مكاني و زماني آلودگي هاي منواكسيدكربن و ذرات معلق با استفاده از تكنيك‌هاي GIS در شهر تهران

يكي از معضلات اساسي شهرهاي بزرگ جهان پديدة آلودگي هواست. كشور ايران و به خصوص تهران نيز از اثر اين پديده مصون نيست، به طوري‌كه سالانه خسارات مالي و جاني و اجتماعي عمده‌اي متأثر از آلودگي به بار مي‌آيند. از آنجا كه مهم‌ترين آلاينده‌هاي اين شهر مونواكسيد كربن (CO) و ذرات معلق با قطر كوچك‌تر از 10 ميكرومتر (PMto)‌اند، در تحقيق حاضر ابتدا روش‌هاي مختلف درون‌يابي براي توليد نقشه‌هاي كيفيت هواي حاصل از اين دو آلاينده مورد ارزيابي قرار گرفتند و سپس با استفاده از آماره خطاي ميانگين مربعات (MSE) روش درون‌يابي بهينه انتخاب شد و نقشه‌هاي كيفيت هواي حاصل از اين دو آلاينده براي همه روزهاي سال 1384 توليد گرديد. نيز از آنجا كه آلودگي هوا با عوامل متعددي از قبيل توپوگرافي، اقليم، جمعيت، شبكه حمل‌ونقل و صنعت ارتباط دارد، با استفاده از روش رگرسيون كاربري اراضي (LUR) مهم‌ترين عوامل مؤثر در توليد هر يك از اين دو آلاينده تعيين گرديد و در ادامه با استفاده از همين روش به مدل‌سازي اين دو آلاينده در فصل بهار پرداخته شد. با توجه به آماره خطاي ميانگين مربعات (MES) معلوم شد كه براي درون‌يابي داده‌هاي آلاينده مونواكسيدكربن، روش كوكريجينگ همراه با سه پارامتر دما، جهت باد و سرعت باد كه ناهمسان‌گردي آن به‌وسيله جهت باد تعيين شود، مناسب‌ترين روش به‌شمار مي‌آيد؛ در حالي كه براي آلاينده ذرات معلق روش Spline نتايج بهتري را ارائه مي‌دهد. همچنين نتايج حاصل از مدل رگرسيون كاربري اراضي (LUR) نشان داد كه مهم‌ترين عامل مؤثر بر روي آلاينده مونواكسيدكربن حجم ترافيك است، در حالي كه مهم‌ترين عامل مؤثر بر روي آلاينده PMto وجود اماكن صنعتي است.