تعيين و رتبه‌بندي كارايي نواحي مختلف راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران با استفاده از تحليل پوششي داده‌ها

Determining and Ranking the Efficiency of Iranian Railway (RAI) Regions, using Data Envelopment Analysis (DEA)

امروزه يكي از شاخص‌هاي توسعه هر كشور، ميزان و چگونگي بهره‌مندي از حمل و نقل ريلي روان، ايمن، پرسرعت و به طور كلي حمل و نقل ريلي كارا و اثربخش مي‌باشد. در اين مقاله با استفاده از تكنيك خاص تحليل پوششي داده‌ها (DEA) كارايي فني نواحي چهارده‌گانه راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران اندازه‌گيري و مقايسه شده است. همچنين واحدهاي الگو براي نواحي ناكارا معرفي و نواحي كارا رتبه‌بندي گرديده‌اند. يافته‌هاي اين مطالعه نشان مي‌دهد كه در سال 1387 از مجموع 14 ناحيه مورد بررسي تعداد 5 ناحيه در حالت CRS (كارايي فني كل) و تعداد 9 واحد در حالت VRS (كارايي فني خالص) كارا مي‌باشند و ميانگين كارايي مجموع نواحي در اين دو حالت به ترتيب برابر با 666/0 و 782/0 بوده است. بنابراين مي‌توان ادعا كرد كه در سال مورد بررسي سيستم حمل و نقل ريلي ايران 334/0 زير ظرفيت فعاليت مي‌كند. نواحي تهران، خراسان، اصفهان، هرمزگان و شرق داراي كارايي واحد مي‌باشند و روي مرز كارايي قرار گرفته اند. همچنين نتايج رتبه‌بندي نواحي كارا نشان مي‌دهد نواحي هرمزگان، شرق، خراسان، تهران و اصفهان به ترتيب با امتيازهاي 74/2، 64/1، 33/1، 08/1 و 03/1 داراي بالاترين سطح كارايي مي‌باشند.

Safe, fast, efficient and effective railway is a main factor of economic development level of every country. This paper uses the DEA method to evaluate and compare the efficiency of 14 Regions of RAI. In addition, we introduce the reference unit(s) for every inefficient region, and determine the amount of input decrease and/or output increase needed for inefficient units to become efficient. Investigations on returns to ʹscale indicate that 8 regions are operating under IRS and only one region under DRS. Our suggestion is that RAI further invests into the regions operating under IRS, We also submit suitable suggestion on how to improve the efficiency of the inefficient regions.