مارايي شركت ها بر مبناي تكنيك تحليل پوششي داده ها و توانايي پرداخت بدهي در سررسيد

وقايع مختلف مالي مي¬تواند منابع مالي يك اعتبار دهنده را در معرض خطر قرار دهد. برخي مطالعات در اين زمينه، ورشكسته شدن اعتبارگيرنده را به¬عنوان ريسك اعتباري در نظر گرفته و مدل¬هايي براي پيش¬بيني آن ارائه نموده¬اند. اما بحران مالي1 كه باعث ناتواني موقت شركت¬ها در بازپرداخت ديون مي¬گردد، قبل از مرحله ورشكستگي روي مي¬دهد كه مي¬توان با ارائه مدلي مناسب و انجام رتبه¬بندي اعتباري2 به پيش¬بيني آن اقدام و زمان لازم براي عكس¬العمل شركت¬ها را فراهم نمود و سرمايه¬گذاران را در ارزيابي فرصت¬هاي مطلوب از نامطلوب ياري رساند. مدل¬هاي مختلفي از جمله آناليز مميزي3، رگرسيون لجستيك4، شبكه¬هاي عصبي5، تحليل پوششي داده¬ها و... در زمينه رتبه¬بندي اعتباري مورد استفاده قرار گرفته¬اند كه در اين ميان تحليل پوششي داده¬ها به دليل انعطاف¬پذيري بالاتر، در سال¬هاي اخير بيشتر مورد توجه علاقمندان به صنعت رتبه¬بندي بوده است. در اين تحقيق، صحت و اعتبار نتايج تكنيك تحليل پوششي داده¬ها در رتبه¬بندي اعتباري با استفاده از اطلاعات دو گروه از شركت¬هاي توليدي بورس اوراق بهادار و هفت نسبت مالي منتخب مورد آزمون قرار گرفته است. گروه اول متشكل از 40 شركت داراي بحران مالي و گروه دوم متشكل از 40 شركت فاقد بحران مالي بوده¬اند. فرضيه¬هاي اين تحقيق با استفاده از آزمون مقايسه ميانگين دو جامعه، تحليل همبستگي و رگرسيون خطي ساده مورد ارزيابي قرار گرفته¬اند. نتايج آماري تحقيق نشان داد كه بين كارآيي محاسبه شده با استفاده از تكنيك تحليل پوششي داده¬ها و توانايي شركت¬ها جهت پرداخت بدهي در سررسيد، همبستگي معناداري وجود دارد. نسبت¬هاي مالي كل بدهي به كل دارايي، كل بدهي به حقوق صاحبان سهام، دارايي جاري به بدهي جاري، سرمايه در گردش به كل دارايي، وجه نقد به كل بدهي، سود خالص به كل دارايي و توان پرداخت بهره از مناسب¬ترين نسبت¬هاي مالي جهت استفاده در رتبه¬بندي اعتباري مي¬باشند. سرانجام نمره كارآيي 80 شركت مورد بررسي، محاسبه و رتبه هر يك از آنها تعيين گشت. نتايج رتبه¬بندي نشان داد كه تمامي 40 شركت فاقد بحران مالي به مراتب رتبه اعتباري بالاتري نسبت به 40 شركت داراي بحران مالي، كسب نموده¬اند.