چكيده فارسي :
ايران در بيست سال اخير، از نظر كيفيت زندگي در دنيا، در سطح متوسط رو به پايين قرار داشته است. ايران از حيث شاخصهاي آموزشي و برخي شاخصهاي مربوط به بهداشت و توسعه جنسيتي، تحولات مثبت و گاهي به مراتب بهتر از كشورهاي همسايه را تجربه كرده است. با وجود بهبود در شاخصهاي درآمدي و فقر، ايران نسبت به كشورهاي همسايه وضعيت قانعكنندهاي نداشته است. در زمينه شاخصهاي درآمدي و اشتغال، آمارها چندان رضايتبخش نيستند. در بيست سال اخير، ميزان فقر مطلق در جامعه بسيار كاهش يافته، اما بر دامنه فقر نسبي بهويژه در مناطق روستايي افزوده شده است. درآمدهاي پايين، افزايش نرخ بيكاري و تورم از مهمترين دلايل اقتصادي اين امر بوده است. علاوهبراين، متغيرهاي تبيين كننده ديگري كه ايران را در شمار كشورهاي با كيفيت زندگي پايين قرار داده، ريسكهاي زيستمحيطي، عدم امنيت استراتژيك و آزادي بوده است. در دو دهه اخير، (برنامههاي توسعه اول، دوم و سوم) فعاليتهاي عمراني و توسعهاي در نواحي مختلف كشور انجام شده است. در زمينه ايجاد امكانات زيربنايي نظير برقرساني، آبرساني، جادهسازي، بهداشت و مخابرات، اقداماتي با رشد بيش از صدرصد نسبت به دهههاي قبل انجام شده است كه سطح فقر مطلق را در كشور، به حداقل ممكن تقليل داده است، اما به دليل گستردگي فقر و محروميت در برخي مناطق، بهويژه نواحي روستايي، اين خدمات هنوز فقر مزمن را از زندگي اين بخشها از بين نبرده است. در سالهاي اخير، به دليل افزايش ميزان تورم و بيكاري، سهم روستاييان از درآمدها و هزينههاي ملي بسيار كمتر از شهرنشينان بوده است. به همين دليل، ميزان فقر نسبي در جامعه روستايي نسبت به جامعه شهري بيشتر افزايش يافته است. توزيع نامتعادل ثروت در مناطق شهري و روستايي و نيز برخي عوامل اجتماعي و فرهنگي ديگر، علاقه روستاييان را به مهاجرت به شهرها نسبت به قبل افزايش داده است. مقاله حاضر، برخي زمينهها و شاخصهاي كيفيت زندگي در كشور را در دو دهه اخير تشريح ميكند.
چكيده لاتين :
Within the last twenty years, Iran has been a country with a below average life quality in the world. From the educational and hygienic and point of view, Iran, compared with other bordering countries, has experienced further improvement. However, from an income and poverty based point of view, Iran has not been able to satisfy these criteria, compared with other bordering countries. Statistics also show that Iran has not been able to fulfill the employment and income criteria. In that last twenty years, the absolute poverty has been alleviated; however, the relative poverty, especially in rural areas, has increased. Low income, unemployment rate, and inflation have been among the essential economic factors. Moreover, eco-environmental and lack of strategic security and freedom has had a pivotal role in determining the factors that place Iran among the countries with a low life quality. In the last two decades (first, second, and third development programs) many developmental activities has been done throughout the country. Compared with the last two decade, many useful activities have been conducted in providing facilities like electricity, water, road, hygiene, and communication to alleviate the level of absolute poverty in the country. However, these actions have not relieved the poverty due to high privation and poverty level especially in rural areas. In recent years, because of high inflation and unemployment, the villagersʹ share from revenues and national costs has been lower than the city dwellers. Because of this, the level of relative poverty in rural society, compared with civil society, has increased more. Unbalanced distribution of wealth in rural and civil regions and some other social and cultural factors have increased the interest of villagers to immigrate to cities more. This paper explains some of the life quality criteria in the last two decades in Iran.
Key words: Development programmes; Life quality; Human development;
Iran.
