ارزيابي سريع كيفيت آب رودخانه گرگانرود بر پايه شاخص‌هاي زيستي

Quick Assessment of Gorganrood River Water Quality Based on Biotic Indices

گرگانرود در استان گلستان واقع شده است و از ارتفاعات گلي داغ، پارك ملي گلستان، سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از گنبد كاووس و آق قلا در غرب خواجه نفس به درياي خزر مي‌ريزد. رودخانه ي گرگانرود به دليل سرعت جريان و دبي زياد همراه با طغيان آب در ماه هاي پرآب سال كه منجر به گل‌آلودگي شديد آن مي‌شود داراي تراكم بنتيك كمتري نسبت به ساير رودخانه‌ها مي‌باشد. در ميان گروه هاي مختلف ماكروبنتوزها، 14 خانواده شناسايي شدند كه بالاترين درصد تراكم متعلق به Diptera (Chironomidae),Oligochaeta (Tubificidae) مي‌باشد. يكي از دلايل كاهش غناي گونه‌اي و تراكم و فراواني كفزي هاي بزرگ در اين رودخانه را مي‌توان به عدم وجود پوشش گياهي مناسب در طول رودخانه نسبت داد. آلودگي‌ها و فاضلاب هاي ناشي از آلودگي‌هاي انساني و طبيعي حاصل از پيشرفت صنايع كشور و تاسيس كارگاه هاي متعدد در جوار رودخانه و استفاده آنها از آب و رها ساختن فاضلاب بي‌آن كه به دستگاه تصفيه مجهز باشند خطر مهمي براي زيست انواع آبزيان مي‌باشند. ميزان موجودات بنتيك احتمالاً به علت جريان سريع و گل‌آلودگي بالاي رودخانه از تراكم كمتري برخوردار هستند. ايستگاه هاي بالادست بيشتر تحت تاثير خصوصيات آب سرچشمه بوده كه در مسير جريان به فاضلاب شهري و روستايي به خصوص فاضلاب شهري، شهرستان گنبد آلوده مي‌گردد. ميزان اين آلودگي بسته به دبي آب، متفاوت مي‌باشد. اين ايستگاه‌ها در فصل تابستان فاقد جريان آب طبيعي بوده و فقط باريكه‌اي از فاضلاب هاي شهري و روستايي در آن جريان دارد. نتايج به دست آمده از روش هاي ساپروبي و هلسينهوف و پارامترهاي فيزيكي، شيميايي مويد اين مساله مي‌باشند.

Pollutants have various direct and indirect adverse impacts on the environment, including water quality changes as well as changes in benthic organisms distribution. Therefore, the quality of water can be assessed by sampling aquatic environments and their benthoses .Studying and assessing the structure of benthic communities in aquatic ecosystems have a remarkable role in the ecological assessments of the aquatic organisms. The importance of benthoses is not only because of their existence in the food chain, but also because of existence or non-existence of some of benthic species which can show the quality of water in terms of the amount of pollution or non- pollution .Gorganrood is situated in Golestan state. It oriinates from Golidagh highlands in Golestan National Park and then after crossing Gonbadkavoos and AghGhala located in the west of KhajehNafas,it enters the Caspian Sea. Due to flood breaking out in the rainy months of the year causing severe turbidity ,as well as the high flow rate of Gorganrood river, the density of the benthoses is less than the other rivers .Among various macrobenthoses ,14 families have been recognized whose highest densities belong to Diptera (Chironomidae) and Oligochaeta (Tubifix). One of the reasons of species enrichment reduction and the density and the abundance of macrobenthoses in the above-mentioned river is the lack of appropriate vegetal coverage along the river. Pollutants, and sewages resulting from human and natural pollutions due to the improvement of country industries and establishing several factories along the river and their water consumption along with releasing sewages to the river without filtration can cause significant danger for the aquatic organisms. Due to high flow rate and turbidity seen in the upper parts of the river, the amount of benthic organisms shows less density. Upstream stations are more influenced with water features. The water of the river is polluted while flowing and mixing with urban and rural sewages, particularly Gonbad sewages .The amount of such pollution is various based on different flow rate of water. The station lacks natural water flow in summers and only a stream of urban and rural sewages can be seen. The results achieved from Saprobic and Hilsenhoff methods with physical parameters show such a problem.