پايش تجهيزات سرمايشي و بررسي عوامل موثر بر نگهداري خون و فرآورده‌هاي خوني در بيمارستان‌هاي مازندران و گيلان

پايش تجهيزات سرمايشي و بررسي عوامل موثر بر نگهداري خون و فرآورده‌هاي خوني در بيمارستان‌هاي مازندران و گيلان

چكيده سابقه و هدف اهميت حمل و نقل و نگهداري انواع فرآورده‌هاي سلولي و پلاسمايي و به ويژه زنجيره سرد در اين است كه خون و فرآورده‌هاي آن اگر به طور صحيح و در دماي مناسب نگهداري نشوند، علاوه بر عدم تاثير درماني، ممكن است باعث عوارض متعددي در بيمار گردند. لازمه اجراي زنجيره سرد، تجهيز مراكز بانك خون بيمارستاني، پرسنل آموزش ديده و وجود دستورالعمل‌هاي استاندارد مي‌باشد. مواد و روش‌ها اين مطالعه توصيفي و مقطعي در 50 بيمارستان استان مازندران و گيلان در سال 87 انجام گرفت. همكاران طرح با مراجعه مستقيم به بانك‌هاي خون بيمارستاني و مشاهده تجهيزات مورد نظر، مشاهدات خود را ثبت نمودند. تجزيه و تحليل يافته‌ها توسط آزمون همبستگي پيرسون و اسپيرمن و نرم‌افزار 16 SPSS انجام شد. يافته‌ها در اين مطالعه مشخص گرديد كه 17(34%) بانك خون‌ فاقد شرايط استاندارد بودند كه مي‌تواند ناشي از عدم وجود فريزر مخصوص بانك خون باشد در حالي كه همگي آن‌ها مجهز به يخچال مخصوص بانك خون بودند. 33 (66%) بيمارستان داراي شرايط استاندارد تعريف شده بودند. به علاوه در اين مطالعه ارتباط معناداري بر اساس نوع بيمارستان(دولتي و خصوصي) مشاهده نگرديد. ارتباط متغيرهايي مانند سن، جنس، سابقه خدمت و مدرك تحصيلي كاركنان با شرايط بانك خون بررسي شد كه ارتباط معناداري يافت نشد. نتيجه گيري توجه به فرآيند زنجيره سرد در تامين سلامتي خون ضروري است. اگر چه كمبود تجهيزات، يك عامل اساسي در استاندارد نبودن برخي از بانك خون‌ها بوده است، آموزش و نظارت مداوم توسط مراجع ذيربط در بهبود اين فرآيند مؤثر خواهد بود.

Abstract Background and Objectives Incorrect storage of blood and blood components within inappropriate temperature range not only nullifies the treatment effect but also brings about adverse effects. For cold chain system to be implemented, hospital blood banks should be well equipped, well trained staff should be involved, and standard operating procedures should be in place. Materials and Methods In this descriptive study, 50 hospital with permanent blood bank supervisors were selected to participate in the study in Mazandaran and Gilan Province. All cold chain equipment in hospital blood banks were directly observed; all observations were then made on the formulated questionnaires. The data were analyzed with Pearson and Spearman’s rank test by SPSS 16. Results Out of the 50 hospital blood banks under study, 17 (34%) lacked standard criteria. This in part could be attributed to the lack of blood bank special freezers although they were all equipped with special refrigerators. The variables of age, gender, work experience, and education degree of the staff had no significant correlation with blood bank criteria. Conclusions The cold chain process is necessary to be followed for blood safety to be ensured. Although equipment deficiency is a main factor for blood banks not to be standard, regular personnel training and continuous supervision would be helpful for this trend to be enhanced.