بررسي روش كار فرهنگهاي دو و سه زبانه فارسي ـ تركي ـ عربي

زبان، عامل پيوند ميان افراد جامعه و نهادي اجتماعي و پوياست كه همانند ديگر نهادها پيوسته در حال دگرگوني بوده، با گذشت زمان و تغيير ساختار جامعه، دچار تحوّل ميشود. فرهنگ نويسي كوششي در راستاي ثبت اين دگرگونيها، بمنظور سهولت فهم زبان گذشتگان و جلوگيري از گسست فرهنگي است. فاصله مكاني، بُعد زماني و نفوذ نيروهاي بيگانه در حوزه يك زبان، از جمله عوامل زمينه ساز فرهنگ نويسي است. تحت تاثير سه عامل حمله اعراب و گسترش دين اسلام؛ هجوم تركان و ورود عناصر زبان تركي در فارسي ؛ و گسترش حوزه كاربرد زبان فارسي در خارج از قلمرو نخستينش، فرهنگ نويسي دو و سه زبانه فارسي ـ عربي ـ تركي رونق گرفت. در اين گفتار بمعرّفي و بررسي اين جريان فرهنگ نويسي بويژه حوزه فارسي ـ تركي كه كمتر مورد پژوهش قرار گرفته است، پرداخته خواهد شد.

Language is the integrating factor inside a society’s people and is a social and dynamic institution that like the other institutions has been constantly under changing and will be evolved by passing time and changes in the society’s structures. Lexicography is an attempt in order to register such changes to ease the understanding process of the ancestors and to prevent the cultural disjunction. The place and time distances and penetrating the foreign factors in domain of a language are among the factors for the lexicography. Given to three factors: attack of Arabs and extension of Islam religion, attack of Turks as well as the entrance of the Turkish language’s elements into Farsi language besides the extended domain of the Farsi language’s applications outside its original territory, the bilingual and trilingual (Farsi-Arabic-Turkish) lexicography was prospered. The present research tries to introduce and study this lexicography process specifically the Farsi-Turkish area which has not been investigated appropriately.