بررسي و تعيين مناطق همگن بر پايه برخي عامل‌هاي موثر بر ميزان رسوبزايي

بررسي و تعيين مناطق همگن بر پايه برخي عامل‌هاي موثر بر ميزان رسوبزايي

روند روبه گسترش تخريب اراضي و تاثيرات ويرانگر انساني سبب بالا رفتن نرخ فرسايش و توليد رسوب شده است. تعيين مهم‌ترين عامل‌هاي مؤثر در فرايند فرسايش و رسوب و تعيين مناطق همگن بر پايه اين عامل‌ها راه حل مناسبي در كاهش ميزان فرسايش و توليد رسوب خواهد بود. بر اين پايه با بررسي ميزان رسوب معلق اندازه‌گيري شده 12 حوزه آبخيز در سطح كشور و تعيين مهم‌ترين ويژگيهاي تأثيرگذار در توليد رسوب اين حوضه‌ها، در آغاز با استفاده از روش تحليل مؤلفه‌هاي اصلي(PCA) اقدام به تعيين موثرترين عامل‌ها شد. سپس بر پايه اين عامل‌ها مناطق همگن با استفاده از تحليل خوشه‌اي جداسازي شد. نتايج نشانگر تأثير برتر سه عامل شاخص خشكي دومارتن، شاخص پوشش گياهي و درصد گستره سازندهاي حساس به فرسايش در ميزان توليد رسوب در حوضه‌هاي مورد بررسي بوده است. بر پايه اين عامل‌ها، حوزه‌هاي مورد بررسي به سه گروه تقسيم شدند. اين سه گروه به خوبي نقش عامل‌هاي موثر بر توليد رسوب و اثر متقابل آنها را نشان مي‌دهد.

Increasing rate of land degradation and anthropogenic destructive influences have resulted in higher erosion and sediment yield. The determination of effective factors on erosion and sediment yield processes and determination of homogeneous regions considering these factors are then necessary for erosion and sediment yield management. In this study, by investigating sediment yield of 12 watersheds in the country, the most important factors on sediment yield were identified using Principle Component Analysis (PCA). Based on these factors, homogeneous regions were determined using Cluster Analysis. The results showed that three factors including De Martton Aridity Index, area percentage of erodible formations and vegetation cover have the highest influence on sediment yield. By using these factors three main homogeneous regions were introduced accordingly. These groups show the effective factors on sediment yield and their interactions very well.