ارزيابي مقدماتي پاسخ ژنوتيپ هاي ايراني نخود دسي در واكنش به تنش سرما

A Preliminary Evaluation of Desi Chickpea Genotypes in Response to Low Temperature Stress

در اين مطالعه پاسخ‎هاي القاء شده سرما در يازده ژنوتيپ نخود سياه تحت شرايط كنترل شده به منظور انتخاب ژنوتيپ متحمل به سرما از طريق اندازه‎گيري شاخص خسارت برگ (Electrolyte Leakage Index) و اكسيداسيون چربي‎هاي سلولي يا مالون¬دي‎آلدهيد (Malondialdehyde) بررسي شد. ژنوتيپ‌هاي نخود سياه پاسخ‌هاي متفاوتي به تيمار دمايي 23 و 10- درجه سانتي‎گراد نشان دادند. تيمار دمايي زير صفر در 15 دقيقه افزايش معني‎دار ELI و MDA را در همه گياهان به جز ژنوتيپ‎هاي 4715 و4322 نشان داد. مطالعات تكميلي در دماي 12- درجه سانتي‎گراد نشان داد كه ژنوتيپ 4322 با ميزان شاخص خسارت كمتر، به عنوان ژنوتيپ كانديد مقاوم به سرما جهت مطالعات بعدي بوده و داراي پتانسيل برگشت‎پذيري پس از طي دوره سرمايي مي‌باشد. اين در حالي است كه ژنوتيپ 4715 به علت خسارت شديد قادر به ادامه زندگي حتي پس از برگشت به شرايط دمايي طبيعي نيست. نتايج اين تحقيق اولين پاسخ هاي فيزيولوژيكي و بيوشيميايي غشاهاي‎سلولي ژنوتيپ‎هاي متحمل نخود سياه تحت تنش سرما را نشان داد. شاخص‌هاي ELI و MDA مي‎توانند به عنوان نشانگر تحمل به سرما در ارزيابي ژنوتيپ‎ها در تنش‎هاي كوتاه¬مدت سرما به موازات مطالعات مورفولوژيكي مورد استفاده قرار گيرند.

Temperature is an importan environmental factor that inevitably determines the extent and geographical range of plants. In this study, the chilling induced responses of 11 desi chickpea genotypes were surveyed under growth chamber conditions to screen for chilling tolerance. Electrolyte leakage (EL) and lipid peroxidization (Malondialdehide (MDA)) methods were employed for the purpose. Data analysis revealed that there existed significant differences among genotypes for treatments 23 and -10°c. Low temperature regime (-10°c for 15 min) resulted in increasing EL and MDA in all the genotypes except in 4322 and 4715. MDA analysis introduced genotypes 4715 and 4322 as cold tolerant candidates. Further analysis at -12°C revealed 4322 (showing low ELI and MDA) potentially recovered after coming back to optimum temperature. These were identified as good cold-resistant candidates which can be employed in future trials, whereas genotype 4715, because of undergoing severe damage, didnʹt continue to survive even after initial temporary recovery. Results showed the first physiological and biochemical responses of cell membranes in the tolerant genotypes under cold stress and that ELI and MDA can be employed as cold tolerance markers in evaluation of genotypes in short duration low temperatures.